Kısa bir hatırlatmayla; daha önce hukuka aykırı işlemlerden yasaklı bir şahıs, resmiyeti olmayan bir hedge fon kuruyor. Topladığı paraları dünyanın en büyük yatırım bankaları aracılığıyla kaldıraçlı işlemlerde kullanıyor.
Bu noktada cevaplanması gereken sorular vardır. Bu yasaklı kişiyle devasa bankalar nasıl oturup iş yapabiliyor? “Family Office” adı altında hiçbir resmiyeti olmayan bir yapıya insanlar nasıl milyarlarca dolar parayı teslim etmektedir? Archegos devasa bankalarda hesap açmadan yaptığı işlemler ayrı bir konu.
Archegos bankalara talimatlar veriyor, diyelim “A şirketinden bu şu kadar hisse alalım “ şeklinde. Bire on kaldıraç kullanıyor. Bankalar kullandırdığı kredi ve komisyon gelirine bakıyor. Her ay sonunda pozisyonun karından Archegos’a pay ödeniyor. Bu sisteme geçen zamanda diğer yatırım bankaları da katılıyor. Bir anda iki hissede yaşanan düşüş yatırım bankalarını da paniğe sevk ediyor. İlk pozisyonun kapatılmasıyla 40 Milyar USD bir günde buharlaşıyor.
Bu olay 1998’ deki Asya Krizi’ni çıkaran Long Term Capital hedge fonunun batışını akla getirmesi nedeniyle belirli bir süre dünya piyasaları diken üstündeydi. Archegos’un böylesi bir krizi çıkaracak boyutta bir mali kayba neden olabileceğini düşünenler vardı. Batışın tam boyutları bilinmese de Archegos’un dünyayı krize sürüklemeyeceği anlaşıldı.
Son yıllarda hedge fonların çoğu kapanarak regülasyonlardan kaçmak suretiyle “Family Office” halini aldı. Kayıt, kural olmayan sanki kişisel tasarrufmuş gibi yönlendirilen fonlardır bu yapılar. Yatırım bankaları da kar edebilmek için bu yapılarla kontrolsüz ticari ilişkilere girmektedir. “ Family Office” tarafından yönetilen fon büyüklükleri bilinmemektedir. Dünya ekonomisinin aslında bir bomba üzerinde oturduğu anlaşılmaktadır.
Kripto paralardaki durum da benzerdir. Hiçbir regülasyonu olmayan, bir bahis sitesi mantığıyla dünyanın en büyük piyasalarından biri yaratılmış durumdadır. Kısa sürede zengin olma beklentisiyle insanlar ne alıp sattığını bilmeden tuşlara basmaktadır.
Dünya tarihinde görülmemiş bir bedava para dönemi yaşanmaktadır. Yıllardır her şeyin fiyatının patladığına şahit olunmaktadır. En son örnek, son dönemde dünyada kereste fiyatlarında kendisini göstermiştir. 2020’nin ortalarından günümüze kereste fiyatları dolar bazında %232 arttı, tam bir çılgınlık.
2003’ ten başlayan bu trendin nasıl başlayıp, nerede sonlandığı ve sonuçlarının ne olduğu tarih kitaplarında yazılacak.
SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?