Bu yazımızda hamiline yazılı pay senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşuna kaydedilmesi hakkındaki yasa ve tebliğ konusundaki toplam 5 adet yazımı paylaşmak istiyorum.
Hamiline Yazılı Pay Sahiplerinin Genel Kurula Katılma Yönetmeliği Değişti
Hamiline yazılı pay sahiplerinin 29.05.2021 tarihinden itibaren anonim şirket genel kurul toplantılarına katılabilmelerine ilişkin yönetmelik değişikliği 31495 sayılı Resmi Gazete ‘de yayınlandı. Yapılan değişiklik özet olarak:
1- Hamiline yazılı pay senedi sahipleri, Merkezi Kayıt Kuruluşundan (MKK) sağlanan pay sahipleri çizelgesinde isim veya unvanları bulunmak ve hamiline yazılı pay senedine zilyet olduklarını toplantıya katılabilecekler listesini imzalamadan önce yönetim kuruluna ispatlayarak genel kurul toplantısına katılabilecek.
2- Hazır bulunanlar listesine ilave olarak varsa hamiline yazılı pay sahiplerine ilişkin MKK dan sağlanan pay sahipleri çizelgesi toplantıda hazır bulundurulacak ve yönetim kurulu başkanı veya yetkilendirilen yönetim kurulu üyesi tarafından imzalanacaktır.
Yapılan değişiklikleri daha detaylı olarak şu şekilde açıklayabiliriz.
29.05.2021 tarih ve 31495 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticaret Bakanlığı tebliğine göre A.Ş. Genel Kurul Toplantılarının Usul Ve Esasları Ve Bu Toplantılarda Bulunacak Bakanlık Temsilcileri Hakkındaki Yönetmelik’te tekrar bir değişiklik yapılmıştır.
Böylece 28.11.2012 tarihli ve 28481 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan söz konusu yönetmeliğin 11’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi yürürlükten kaldırılmıştır. Yani artık ilan metninde Kanunun 428’inci maddesinde tanımlanan temsilcilerin kimlikleri ve bunlara ulaşılabilecek iletişim bilgileri ilan edilmeyecektir.
Yönetmeliğin 15’inci maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“ğ) Hazır bulunanlar listesi ile varsa hamiline yazılı pay sahiplerine ilişkin Merkezi Kayıt Kuruluşundan sağlanan pay sahipleri çizelgesi,”
Yönetmeliğin 16’ncı maddesinin birinci fıkrasına göre.
“(1) Genel kurul toplantısına katılabilecekler listesi; 6362 sayılı Kanunun 13’üncü maddesi uyarınca kayden izlenen paylar ile hamiline yazılı paylar bakımından Merkezi Kayıt Kuruluşu’ndan sağlanan pay sahipleri çizelgesine, diğer paylardan senede bağlanmamış bulunan veya nama yazılı olan paylar ile ilmühaber sahipleri için pay defteri kayıtlarına göre yönetim kurulunca hazırlanır ve söz konusu liste yönetim kurulu başkanı veya başkanın yetkilendireceği yönetim kurulu üyelerinden biri tarafından imzalanır.”
Yönetmeliğin muhtelif maddelerindeki temsil ve ilzama sözcükleri yerine temsil sözcüğü kullanılmıştır. Ayrıca yönetmeliğin 18. maddesinin 3 fıkrasına yapılan değişiklikle, genel kurula katılım için hisse senetleri veya pay senetlerinde son gün olan değişikliklerin Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirilmeden genel kurulun yapılmasına olanak sağlanmıştır.
“(3) Hamiline yazılı pay senedi sahipleri, Merkezi Kayıt Kuruluşu’ndan sağlanan pay sahipleri çizelgesinde isim veya unvanları bulunmak ve hamiline yazılı pay senedine zilyet olduklarını genel kurul toplantısına katılabilecekler listesini imzalamadan önce yönetim kuruluna ispatlamak suretiyle genel kurul toplantısına katılabilirler.”
Hamiline yazılı pay senedi sahipleri için geçiş hükmü de eklenmiştir.
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) 31/12/2021 tarihine kadar, genel kurulu toplantıya çağıranlar, Kanunun geçici 14 üncü maddesi uyarınca Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirilmek üzere şirkete başvuruda bulunan ancak henüz Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirilmeyen pay sahiplerini de genel kurula katılabilecekler listesine dâhil eder. Hamiline yazılı pay senedi sahibi; gerçek kişi ise kimliğini, tüzel kişi ise tüzel kişiyi temsile yetkili olduğunu gösteren yetki belgesi ve kimliğini ibraz etmek suretiyle genel kurula katılabilecekler listesini imzalar.”
Aynı Yönetmeliğin EK-5 İç Yönerge Örneğinin 2’nci ve 16’ncı maddelerinde yer alan ibareler “Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Bakanlık Temsilcileri Hakkında Yönetmelik” olarak değiştirilmiştir.
Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Dikkat: Hamiline Hisseler ve Terör Bağlantısı
31.12.2020 tarih ve 31351 sayılı 5. Mükerrer resmi gazetede 7262 sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine ilişkin kanun yayınlandı. Bu kanunun mesleğimizi ilgilendiren kısmı Hamiline hisse senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşuna kaydının mecburi hale getirilmesi idi.
Konunun önemine binaen yapılan değişiklikler 3 adet yazı ile siz değerli okurlarımıza açıklanmaya çalışılmıştır. Toplam 3 adet yazımız ve bir adet sunumumuz www.cevdetakcakoca.com sitemizde incelenebilir.
Yapılan değişiklikler sonucunda hamiline yazılı pay senetleri fiilen ortadan kalkmıştır. Yazılarımızda bunların ayrıca vergisel etkileri de açıklanmaya çalışılmıştır. Ancak, geçen gün İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odasının webinarda gerçekleşen toplantısına katıldım. YMM ve öğretim üyesi DR. İsmail Hakkı Güneş tarafından yapılan sunumdan sonra bizlerin görüşlerine de başvuruldu. İsmini hatırlamadığım ve not etmeyi atladığım bir YMM. Üstadımız konunun terörle bağlantılı olduğunu hatırlattı. Bunun üzerine bu yazıyı yazmak şart oldu.
Sayın işverenler, şirket sahipleri, ortakları, muhasebecileri ve YMM. Leri aman dikkat, aman dikkat. Hamiline pay senetlerinin fiilen ortadan kalkması, vergisel suç ve cezalar bu yasanın yanında çok ama çok hafif kalır. Şimdi bu yasa ile ilgili bir takım açıklamalar yapalım. Ama dikkat edin yanınızda bir ısıtıcı bulunsun, çünkü kanınız donacak.
Kitle İmha Silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesine ilişkin 7262 sayılı kanunun amacı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesine yönelik yaptırım kararlarının uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Yasak işlem ve faaliyetler
(1) BMGK kararlarının kapsamına bağlı olarak;
a) Bu kararlarda yer alan kişi veya kuruluşlara veya bunlar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak kontrol edilen kişi veya kuruluşlara ya da bunların adına veya hesabına hareket eden kişi veya kuruluşlara ya da bunların yararına her türlü fon toplanması veya sağlanması ya da bunların Türkiye’de iş ortaklığına ya da başkaca iş ilişkilerine girmesi,
b) Bu kararlarda yasaklanan nükleer, balistik füze programları veya diğer faaliyetlerle ilgili olarak organizasyonlara veya bunlar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak kontrol edilen kişi veya kuruluşlara ya da bunların adına veya hesabına hareket eden kişi veya kuruluşlara ya da bunların yararına her türlü fon toplanması veya sağlanması,
yasaktır.
(2) BMGK kararlarının kapsamına bağlı olarak bu kararlarda belirtilen kişi, kuruluş veya organizasyonların veya bunlar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak kontrol edilen kişi veya kuruluşların ya da bunların adına veya hesabına hareket eden kişi veya kuruluşların;
a) Türkiye’de temsilcilik açması, her türlü faaliyette bulunması, faaliyetlerini gerçek veya tüzel kişiler aracılığıyla doğrudan ya da dolaylı olarak yürütmesi,
b) Bankalarının Türkiye’de şube veya temsil ofisi açması ya da iş ortaklığına girmesi,
c) Bankaları ile iş ortaklığı kurulması, sermaye ortaklığına gidilmesi veya muhabir banka ilişkisi tesis edilmesi,
yasak olup, mevcut olanlar sonlandırılır.
(3) BMGK tarafından izin verilen hâller dışında ilgili kararların kapsamına bağlı olarak bu kararlarda belirtilen madde, malzeme ve ekipmanın ithali, ihracı, transiti ve teknolojinin transferi veya nükleer faaliyetlere ya da nükleer silah atma sistemlerinin geliştirilmesine katkı sağlanması veya destek verilmesi yasaktır.
(4) BMGK kararlarına karşı ilgililer tarafından Komisyona yapılan başvurular, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla BMGK’ya iletilir.
Yasak işlem ve faaliyetler, mal varlığının dondurulması ve yasakların uygulanması, denetim ve işbirliği komisyonu ve cezalar kanunun geri kalan maddelerinde tek tek belirtilmiştir.
Cezalar 8 yıla kadar hapis ve adli para cezalarına kadar uzanmakta, tekerrür halinde iki misli olmaktadır.
Kanunun uygulanabilmesi için değiştirilen yasalar:
2860 sayılı yardım toplama kanunu, 5253 sayılı Dernekler kanunu,5271 sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunu, 5326 sayılı kabahatler kanunu, 5549 sayılı suç gelirlerinin aklanması kanunu, 5941 sayılı çek kanunu, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, 6415 sayılı Terörizmin finansmanının önlenmesi kanunudur.
Kanunun bir kısmı yayımı tarihinde bir kısmı da Nisan 2021 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.
Ticaret alemi, ilgililer, bilgililer, bilgisizler aman dikkat diyorum. Kanunu okuyun ve uygulayın. Gazete sütunlarında bu kadar yazabiliyorum.
27.04.2021
YAZI I
Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşuna Bildirilmesi tebliği
Bir müddet önceki yazımızda hamiline yazılı hisse senetleri ve merkezi kayıt kuruluşuna kaydı konusundaki yasal düzenlemeleri konu etmiş ve açıklamalı tebliğ gerektiğini yazmıştık. Nitekim 02.04.2021 tarih ve 31446 sayılı Resmi Gazetede beklediğimiz tebliğ yayımlandı.
Tebliğin amacı;
a) Hamiline yazılı pay senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketine (MKK A.Ş.) ne bildirilmesi ve kaydedilmesine ilişkin usul ve esaslar ile bu kapsamda alınacak ücretleri,
b) Pay sahipleri çizelgesinin MKK A.Ş.den sağlanmasının usul ve esaslarını,
belirlemektedir. Tebliğ SPK dışındaki A.Ş. leri kapsamaktadır.
Yazımızda tebliğin getirdiklerini tebliği sadık kalarak ve kendi düşüncemize göre açıklamaya çalışacağız. Ancak tebliğle gelen bazı önemli konuları daha başlangıçta bildirmek isterim.
Tebliğle birlikte hamiline hisselerin bastırılması için pay bedelinin ödenmesinden itibaren ÜÇ AYLIK bir süre şartı getirilmiştir.
Her bir hamiline hisse senedi için MKK dan tekil numara alınması şartı konulmuştur.
Hamiline hisselerle ilgili olarak MKK kayıtları hakkında gizlilik şartı da getirilmiştir.
MKK dan pay sahipleri çizelgesi alınması, genel kurulun yapılması ve bildirimlerde bulunulması hakkında kesin sürelere uyulma şartı getirilmiştir.
.1. Pay senetlerinin bastırılması ve dağıtılması – Genel bilgi
Hamiline yazılı pay senetleri bedelleri tamamen ödendikten sonra Yönetim kurulunun alacağı bir karara dayanarak bastırılır.
Yönetim kurulu kararında asgari olarak, bastırılacak pay senetlerinin; adedi, tertibi, itibari değeri, temsil ettiği pay adedi ve tutarı, grubu, şirket tarafından verilen sıra numarası ile toplam pay adedi ve bu paylara karşılık gelen toplam pay bedeli belirtilir.
Yazımızın devamındaki MKK ile ilişkiler, uyulması gereken prosedürler ve tescil konuları da açıklanmaktadır. Bu konulara özellikle uyulması gereklidir. Hamiline hisselerin basımı, dağıtımı gibi konular artık sıkı kontrollar altında olacaktır.
2. Senetler bastırıldıktan sonra MKK. Ya bildirilmesi
Şirketi temsile yetkili olanlarca, yönetim kurulu kararı ve bastırılacak her bir senedin dağıtılacağı hamiline yazılı pay sahibinin;
a) Gerçek kişi ise; adı, soyadı, vatandaşlığı, yerleşim yeri, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı değilse yabancı kimlik numarası, mavi kart numarası veya pasaport numarası,
b) Tüzel kişi ise; unvanı, MERSİS numarası, vergi kimlik numarası veya kayıtlı bulunduğu ülkede verilen sicil numarası ile merkez adresi,
c) İletişim bilgileri, MKK’ye bildirilerek bu amaçla oluşturulan sisteme kaydedilir.
d) yapılacak bildirimde şirketin iletişim bilgilerine de yer verilir.
e) Pay senedi, sistemde ilgili şirketle ilişkilendirilerek özel algoritma ile üretilen tekil numara altında senet sahibi adına kaydedilir.
f) Yapılan kayıtlar ve üretilen tekil numaralara ilişkin bilgiler MKK sisteminden elektronik ortamda alınır.
3. Pay senetleri, MKK tarafından her bir pay senedi için üretilen tekil numarayı içerecek şekilde şirket tarafından bastırılır.
Pay senetlerinin bastırılmasına ilişkin yönetim kurulu kararı tescil ve ilan edilir,
ayrıca bağımsız denetime tabi şirketlerde şirketin internet sitesine konulur.
Yönetim kurulu kararının tescilinden önce, hamiline yazılı pay senetlerinin MKK sistemine kaydedildiği ticaret sicili müdürlüğü tarafından teyit edilir.
4. Pay senetleri şirket adına imzaya yetkili olanlardan en az ikisi tarafından imzalanır ve gerekli kontrollerin yapılmasının ardından imza karşılığında pay sahiplerine dağıtılır.
5. Pay senetlerinin bastırılması, MKK’ye bildirilmesi ve pay sahiplerine dağıtılması işlemleri, pay bedellerinin tamamının ödenmesi tarihinden itibaren üç ay içinde tamamlanır.
Böylece son tebliğdeki bu açıklamadan anlaşıldığı gibi hamiline pay senetlerinin bedelinin tamamının ödenmesinden itibarin ÜÇ AY içinde pay bedelleri bastırılacak, gerekli işlemler tamamlanacak, MKK ya bildirilecek ve pay sahiplerine dağıtılacaktır. Tebliğin kesin hükmü ve emri gereğince ÜÇ AYLIK SÜRE ÇOK ÖNEMLİ HALE GELMİŞTİR.
(6) Sermaye artırımına bağlı olarak hamiline yazılı pay senedi bastırıldığı ve dağıtıldığı durumlarda da bu madde hükmü uygulanır.
Pay senetlerinin devri ve devrin bildirilmesi
(1) Hamiline yazılı pay senetlerinin devri, şirket ve üçüncü kişiler hakkında, ancak zilyetliğin geçirilmesi suretiyle payı devralan tarafından MKK’ye yapılacak bildirimle hüküm ifade eder. Devralan tarafından şirkete başvurulması durumunda devir bildirimi şirket aracılığıyla yapılır.
(2) Yapılacak bildirimde;
a) Devralan gerçek kişi ise; adı, soyadı, vatandaşlığı, yerleşim yeri, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı değilse yabancı kimlik numarası, mavi kart numarası veya pasaport numarasına,
b) Devralan tüzel kişi ise; unvanı, MERSİS numarası, vergi kimlik numarası veya kayıtlı bulunduğu ülkede verilen sicil numarası ile merkez adresine,
c) Devralanın iletişim bilgilerine,yer verilir. Bildirime pay senedinin bir örneği eklenir.
(3) Bildirim üzerine devralan, ilgili senetle ilişkilendirilerek senede ilişkin tekil numara altında kaydedilir.
Pay Sahipleri Çizelgesi
Bilindiği gibi Anonim Şirketlerde genel kurulun yapılabilmesi için doğru ve düzgün bir pay sahipleri listesi yani PAY SAHİPLERİ ÇİZELGESİ gereklidir, şarttır. Evvelden, firmanın yetkilileri bu konuyu hallediyor, ne kadar doğru bir çizelge hazırlanıyor belli olmuyordu. Hele artık biliyoruz ki, hükümet komiserleri genel kurullara ancak belli konular için çağrılıyor. Bu yüzden ve bizim millet olarak birbirimize itimadımız olmadığı ve özellikle de maalesef devletin de millete itimadı olmadığı için hiç olmazsa bu son tebliğle MKK dan alınacak Pay sahipleri Çizelgesi önemli bir sorunu çözmüş olmaktadır. Bu paragrafı üzülerek yazıyorum, hiç ama hiç kimse kusura bakmasın.
Pay sahipleri çizelgesinin MKK’den sağlanması
(1) Genel kurulu toplantıya çağıranlar, genel kurula katılabilecekler listesini düzenlerken hamiline yazılı pay sahipleri bakımından MKK’den sağlanan pay sahipleri çizelgesini dikkate alır.
(2) Pay sahipleri çizelgesinin hazırlanması için, şirketi temsile yetkili olanlarca genel kurul tarihinden en az iki gün önce MKK sistemi üzerinden başvuruda bulunulur. Genel kurul toplantıya mahkeme tarafından yetkilendirilen kayyım veya pay sahibi, azlık, tasfiye memurları tarafından çağrılıyorsa başvuru bunlar tarafından yapılabilir. Pay sahipleri çizelgesinde hamiline yazılı pay sahiplerinin ad ve soyadları veya unvanları, adresleri, sahip oldukları pay miktarı, payların itibarî değerleri ve varsa grupları gösterilir.
(3) Pay sahipleri çizelgesi MKK tarafından genel kurul gününden BİR ÖNCEKİ GÜN MKK sistemindeki gün sonu kayıtları esas alınarak hazırlanır. Hazırlanan pay sahipleri çizelgesi genel kurul günü MKK sisteminden genel kurulu toplantıya çağıranlar tarafından alınır.
(4) Söz konusu çizelgede yer alan pay sahipleri, bunların temsilcileri veya pay senedi üzerinde intifa hakkı tesis edilmişse, bu hakkı yönetim kuruluna belgelendirmek suretiyle intifa hakkı sahibi genel kurul toplantısına katılabilir.
(5) Kanunun 1527 nci maddesi uyarınca genel kurul toplantısına MKK’nin Elektronik Genel Kurul Sistemi ile elektronik ortamda katılım yönteminin uygulanacak olması halinde, bu madde uyarınca ayrıca talepte bulunulmasına gerek olmaksızın pay sahipleri çizelgesi Elektronik Genel Kurul Sisteminden alınır.
(6) MKK’den alınan bu bilgiler üçüncü kişilere verilemez, veriliş amacı dışında kullanılamaz.
MKK Nezdinde Tutulacak Kayıtlar
Kayıtların tutulması
(1) Hamiline yazılı pay sahipleri ile sahip oldukları paya ilişkin bildirimlere dayalı kayıtlar MKK tarafından oluşturulan elektronik ortamda tutulur. Bu kayıtların tutulması ve bunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin elektronik işlem yöntemleri Bakanlığın uygun görüşü alınmak kaydıyla MKK tarafından belirlenir.
(2) Mücbir sebepler nedeniyle bilgi akışı sorunu olduğunda bildirimlerin iletilmesi ile kayıtların tutulması ve değiştirilmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlığın uygun görüşü alınmak kaydıyla MKK tarafından belirlenir.
(3) Şirket tarafından hatalı veya eksik kayıtları düzeltmek amacıyla MKK sisteminde güncelleme yapılması durumunda, düzeltme yapıldığı bilgisi MKK tarafından şirkete ve ilgili pay sahibine bildirilir. Hamiline yazılı pay senedine ilişkin olarak MKK sisteminde üretilen tekil numara üzerinde şirket tarafından herhangi bir değişiklik yapılamaz.
(4) Bildirimlerin bu Tebliğde düzenlenen usul ve esaslara uygun olmaması halinde kayıt talebi sistem tarafından kabul edilmez.
(5) Bu Tebliğ uyarınca MKK’ye yapılan bildirimin doğruluğundan, bildirimde bulunan sorumludur.
(6) MKK nezdinde bu Tebliğ hükümleri uyarınca tutulan kayıtlar süresiz olarak saklanır.
YAZI II
Kayıtların paylaşılması
(1) Bu Tebliğ uyarınca MKK nezdinde tutulan kayıtlar gizlidir. Bu kayıtlar ancak ilgili kanunlar uyarınca yetkili kılınmış mercilerle paylaşılır.
(2) Bakanlık, bu Tebliğ kapsamında gerçekleştirilen işlemler esas alınarak oluşturulacak her türlü istatistiki veri ve raporun, talep üzerine veya düzenli olarak yazılı veya elektronik ortamda gönderilmesini MKK’den istemeye yetkilidir.
(3) Hamiline yazılı pay sahipleri MKK nezdinde kendi adına kayıtlı payları MKK’nin “e-Yatırımcı: Yatırımcı Bilgi Merkezi” uygulamasından elektronik ortamda sorgulayabilir, bunlara ilişkin belgeyi elektronik ortamda edinebilir.
(4) Şirketler, pay sahipleri ve temsilcilerine ilişkin bilgiler ile bu Tebliğ uyarınca MKK sisteminden aldıkları verileri 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununa aykırı olarak ve edinim amacı dışında kullanamazlar.
Pay senedinin iptali
(1) Sermaye azaltımı veya pay senedinin değiştirilmesi nedeniyle senedin iptal edilmesi halinde, şirketi temsile yetkili olanlarca ilgili kararla birlikte yapılacak bildirim üzerine senede ilişkin kayıt MKK sisteminden iptal edilir.
(2) Şirketin ticaret sicilinden terkin edildiğinin, bildirim üzerine veya re’sen tespit olunduğu hallerde hamiline yazılı pay senedine ilişkin kayıtlar doğrudan MKK tarafından iptal edilir.
Kaydın etkisi
(1) MKK’ye bildirimde bulunulmaması hâlinde, hamiline yazılı pay senedine sahip olanlar, Kanundan doğan paya bağlı haklarını gerekli bildirim yapılıncaya kadar kullanamaz.
(2) Hamiline yazılı pay senedine bağlı hakların şirkete ve üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilmesinde MKK’ye elektronik yöntemlerle yapılan bildirim tarihi esas alınır.
Bildirim usulü
Bu Tebliğ uyarınca yapılacak kayıt ve bildirimler, MKK sistemine e-Devlet Kapısı üzerinden elektronik imza, e-devlet şifresi veya T.C. Kimlik Kartı ile erişim sağlanarak veya doğrudan MKK’nin “e-Yatırımcı: Yatırımcı Bilgi Merkezi” uygulamasından giriş yapılarak elektronik ortamda yapılır.
Şirket ve pay sahiplerinin bilgilendirilmesi
(1) Şirket tarafından yapılan bildirim üzerine şirkete ve pay sahibine; devralan tarafından yapılan bildirim üzerine ise devralan ve devredene kaydın oluşturulduğu hususunda MKK tarafından sistemde kayıtlı telefona kısa mesaj veya elektronik posta adresine elektronik posta gönderilmek suretiyle bilgilendirmede bulunulur.
(2) Pay sahipleri, adlarına kayıtlı olan hamiline yazılı pay senetlerine ilişkin bilgilere MKK sistemi üzerinden erişebilir ve bu kayıtlar hakkında MKK’den tevsik edici belge alabilir. MKK tarafından oluşturulan belgeler tek başına herhangi bir pay sahipliği hakkı tesis etmez.
(3) Şirket ve pay sahipleri daha önce bildirdikleri iletişim bilgilerinde değişiklik olması halinde bu değişiklikleri MKK’ye bildirmekle yükümlüdür. İletişim bilgisinin güncelliğinden ilgili şirket veya pay sahibi sorumludur.
Hacze ve tedbire konu edilen paylar
(1) Muhafaza altına alınmak suretiyle icra müdürlüklerince veya tahsil dairelerince hacze veya yargı mercilerince verilen bir karara istinaden tedbire konu edilen pay senedi hakkında ilgili merciin senet üzerinde yer alan ve MKK tarafından üretilen tekil numarayı içerecek şekilde şirkete yapacağı bildirim üzerine MKK nezdinde gerekli kayıt şirket tarafından oluşturulur. Bu kayıtlar ilgili merciin bildirimi üzerine aynı usulle sistemden kaldırılır.
(2) İlgili merci tarafından aksi yönde bir karar verilmedikçe haczedilen veya tedbire konu edilen pay senedine ilişkin olarak devir bildirimi kaydedilemez.
(3) 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca elkonulan hamiline yazılı paylara ilişkin bildirim elkoyma işlemini uygulayan merci tarafından bu maddenin birinci fırkasında belirtilen bilgiler ile birlikte MKK’ye yapılır ve gerekli kayıt MKK tarafından oluşturulur.
Küçükler, kısıtlılar ve mirasçıların bildirimi
(1) Külli halefiyete dayanan devirlerde, ilgililer tarafından hak sahipliğini gösterir belgeyle birlikte yapılacak bildirim üzerine MKK kayıtlarında gerekli değişiklik yapılır.
(2) Mahkemece ergin kılınmayan on sekiz yaşından küçük olanlar ile kısıtlıların bu Tebliğ hükümleri uyarınca yapacağı bildirimler bunların veli, vasi veya yasal temsilcileri tarafından yerine getirilir. Bildirimlerde veli, vasi veya yasal temsilcinin adı, soyadı, vatandaşlığı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, yabancı kimlik numarası, mavi kart numarası veya pasaport numarası ve iletişim bilgilerine de yer verilir.
Ücret
(1) Bu Tebliğ uyarınca MKK tarafından verilecek hizmetlerden, tahakkuk edecek vergilerle birlikte Ek-1’de belirtilen ücretler alınır. Bu ücretler, her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından Türkiye geneli için hesaplanan Tüketici Fiyat Endeksi ve Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksinin, Aralık ayına ilişkin yıllık değişim oranlarının aritmetik ortalaması oranında artırılır. Yapılan hesaplama sonucunda tespit edilen tutarlarda tam sayıdan sonraki küsuratlar dikkate alınmaz.
YAZI III
Pay sahiplerinin geçici maddeden sonra vereceğimiz bildirim formlarını dikkatle doldurarak şirkete başvurmaları ve sahipliklerini bildirip tescil ettirmeleri çok önemli hale gelmiştir.
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte, hamiline yazılı pay senedine sahip olanlar, MKK’ye bildirilmek üzere pay senetleri ve Ek-2’deki örneğe uygun iki suret halinde düzenlenen formla birlikte şirkete başvurur.
(2) Pay senedinin gerçekliği ve geçerliliği ile pay sahibine ilişkin bilgilerin doğruluğu yönetim kurulunca kontrol edilerek formun her iki sureti temsile yetkili yönetim kurulu üyesince imzalanır. Islak imzalı formun bir sureti pay sahibine verilir ve pay senedi şirket tarafından teslim alınır.
(3) Pay senedi ve pay sahibine ilişkin 4 üncü maddenin ikinci fıkrasında sayılan bilgiler şirketi temsile yetkili olanlarca beş iş günü içinde MKK’ye bildirilerek bu amaçla oluşturulan sisteme kaydedilir. Yapılan bildirimde ayrıca şirkete ilişkin iletişim bilgilerine yer verilir. Pay senedi sistemde ilgili şirketle ilişkilendirilerek özel algoritma ile üretilen tekil numara altında senet sahibi adına kaydedilir. Yapılan kayıtlar ve üretilen tekil numaralara ilişkin bilgiler MKK sisteminden elektronik ortamda alınır.
(4) MKK tarafından senet için üretilen tekil numara senet üzerinde görülebilecek bir yere şirket tarafından yazılır ve imzaya yetkili olanlardan en az ikisi tarafından imzalanır. Birinci fıkra uyarınca düzenlenen formlar, temsile yetkili yönetim kurulu üyesi ve pay sahibi tarafından ayrıca imza edilir. Pay senetleri ve formun bir sureti pay sahibine iade edilir.
(5) Pay sahipleri, şirkete başvurmamaları halinde Kanundan doğan paya bağlı haklarını başvuruda bulununcaya kadar kullanamaz.
(6) Bu madde uyarınca düzenlenen ve şirket ile pay sahibi tarafından imza edilen form pay senedinin şirkete teslimi ve senedin pay sahibine iadesinin ispatı dışında herhangi bir amaçla kullanılamaz.
(7) Pay sahibi tarafından şirkete yapılan başvuru üzerine senedin kayıt altına alınması ve üretilecek tekil numaranın senet üzerine yazılması işlemlerinin pay sahibinin huzurunda aynı gün içinde yerine getirildiği hallerde ayrıca form düzenlenmeyebilir.
Tebliğ, söz konusu işlemlerin 31.12.2021 tarihine kadar olan dönem için uygulaması hakkında da geçici 2. Maddesi ile aşağıdaki gibi bir düzenleme yapmıştır.
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) 31/12/2021 tarihine kadar, genel kurulu toplantıya çağıranlar tarafından genel kurula katılabilecekler listesi düzenlenirken geçici 1 inci madde uyarınca MKK’ye bildirilmek üzere şirkete başvuruda bulunan ancak henüz şirket tarafından MKK’ye bildirilmeyen pay sahipleri de dikkate alınır.
Yürürlük: Tebliğin 16. Maddesi ile tebliğin yayımı tarihi olan 06.Nisan.2021 tarihinde yürürlüğe gireceği hüküm altına alınmıştır. Yani 06.Nisan.2021 tarihinden itibaren yapılacak genel kurullar, bastırılacak hamiline hisse senetleri ve tebliğde açıklanan işlemler için bu tebliğdeki hükümler uygulanacaktır.
SONUÇ VE BANA GÖRE EKSİKLER:
Hamiline yazılı pay senetleri, genel kurullar, Merkezi Kayıt Kuruluşu ve benzeri konularda tebliğ hemen hemen her türlü duraksamayı önleyecek detaylı açıklamalar yapmıştır.
Ancak, Vergi konuları ile ilgili açıklamaların da ya Maliye Bakanlığı veya Ticaret Bakanlığı ve Maliye Bakanlığınca müşterek bir tebliğle açıklanması gerekir.
-
Bağımsız Denetim ve denetçiler açısından, çalışma kağıtlarının tamamlanabilmesi için Merkezi Kayıt Kuruluşundan şirketin bağımsız denetçilerinin bilgi alması hakkında bir düzenleme hem de hiç gecikmeden yapılmalıdır.
-
Malum, bizler artık bu ülkede her şeyi önce vergi esaslı düşünen DİNOZORLAR haline geldik. Gerek kendimiz ve gerekse mükelleflerimizi Maliye ile karşı karşıya getirmek istemiyoruz.
Ba. Bu sebeple Veraset ve İntikal Vergisi açısından,
Bb. Kurumlar vergisi kanunundaki gayrimenkul ve iştirak satış kazancı istisnası açısından,
Bc. Gelir vergisi kanunu açısından hisse senetlerinin iki yıldan fazla süre ile elde tutulmasında kazancın vergiye tabi olmadığı konusunda
Bd. Katma Değer Vergisi Kanunu açısından en az iki tam yıl elde tutulan gayrimenkul ve iştirak hisseleri satışında katma değer vergisi istisnasının
Uygulanmasında bilgilerin şirket kayıtlarından mı yoksa MKK dan mı alınması gerektiği konusunda da geniş açıklamalı bir tebliğ yayınlanmalıdır.
Şimdiye kadar olan birçok tebliğden daha fazla ve anlaşılabilir şekilde hazırlanan bu tebliği hazırlayanlara teşekkürü de bir borç biliyorum.
Hamiline Hisseler MKK’na Bildirilmek Mecburiyetindedir – 1
7262 Sayılı Yasa ile TTK’da yine değişiklikler yapıldı.
Kısaca yapılan değişiklik, aile şirketleri ve halka kapalı anonim şirketlerde, hamiline yazılı pay sahiplerinin Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirimini zorunlu kılmıştır. Bildirim yapılmazsa TTK’dan ve kanundan doğan paya bağlı haklar, gerekli başvuru yapılıncaya kadar kullanılamayacaktır.
Pay devirleri MKK’ya yapılacak bildirimle hüküm ifade edecektir. Değişiklik 01.04.2021’de yürürlüğe girecek olup Ticaret Bakanlığı’nca bu konudaki açıklamaları içeren bir tebliğ çıkarılacaktır.
Merkezi Kayıt Kuruluşu’na kayıt ile ilgili yapılacak işlemler:
a.Halka kapalı AŞ’lerde hamiline yazılı pay senedine sahip olanlar, 31.12.2021 tarihine kadar MKK’na bildirilmek üzere pay senetleri ile birlikte anonim şirkete başvuracaklar,
b.Bu başvuru üzerine AŞ., yönetim kurulu, beş iş günü içinde hamiline yazılı pay sahipleri ile sahip oldukları paya ilişkin bilgileri MKK’na bildirecektir.
c.Başvuruda veya bildirimde bulunmayanlara TTK 562/13 maddesine göre ceza uygulanacaktır.
d.Bilindiği gibi, kimlerin defter tutma yükümlülüğüne tabi olduğu TTK Madde 64’de belirtilmiştir.
e.TTK 64’e göre Ticaret Bakanlığı, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin elektronik ortamda tutulmasını zorunlu kılabilir. Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri saklıdır.
f.TTK MADDE 415’ e göre genel kurul toplantısına, yönetim kurulu tarafından düzenlenen “hazır bulunanlar listesi”nde adı bulunan pay sahipleri katılabilir ve bu maddenin ikinci fıkrasına göre
g.Yani (2) hazır bulunanlar listesinde adı bulunan senede bağlanmamış payların, ilmuhaberlerin nama yazılı payların sahipleri ve Sermaye Piyasası Kanunu’nun 13’üncü maddesi uyarınca kayden izlenen pay sahipleri veya anılanların temsilcileri genel kurula katılır
h.Hazır bulunanlar listesi TTK 417’nci maddeye göre yönetim kurulu tarafından hazırlanır. Yasada yapılan değişiklikle, yönetim kurulu, hamiline yazılı pay sahipleri ile SPK 13’üncü maddesi uyarınca genel kurula katılabilecek kayden izlenen payların sahiplerine ilişkin listeyi, Merkezi Kayıt Kuruluşundan sağlayacağı “pay sahipleri çizelgesi”ne göre düzenler. Genel kurula katılanların imzaladığı liste “hazır bulunanlar listesi” adını alır.
i.Pay sahipleri çizelgesinin MKK’dan sağlanmasının usul ve esasları, gereğinde genel kurul toplantısının yapılacağı gün ile sınırlı olmak üzere payların devrinin yasaklanması ve ilgili diğer konular SPK 13’üncü maddesi uyarınca kayden izlenen paylara ilişkin olarak Sermaye Piyasası Kurulu, hamiline yazılı paylar bakımından ise Ticaret Bakanlığı tarafından bir tebliğ ile düzenlenir.”
j.Yapılan düzenlemelerden sonra hamiline yazılı pay senedinin zilyedi bulunduğunu ispat eden ve Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirilen kimse, şirkete karşı pay sahipliğinden doğan hakları kullanmaya yetkilidir.
k.TTK Madde 486’da yapılan değişiklikle pay senetleri bastırıldıktan sonra hamiline yazılı pay sahipleri ile sahip oldukları paya ilişkin bilgiler, senetler pay sahiplerine dağıtılmadan önce MKK’na bildirilir.
l.İlmühaber çıkarılması ve nama yazılı pay senedi bastırılması konusunda bir değişiklik yapılmamıştır.
m.Değiştirilen TTK 489 Madde ile hamiline yazılı pay senetlerinin devri konusunda yeni hükümler getirilmiştir. Bu devirde ZİLYETLİĞİN GEÇİRİLMESİ esas alınmıştır. Maddenin yeni şekli ve uygulama aşağıdaki gibidir.
MADDE 489 – (1) Hamiline yazılı pay senetlerinin devri, şirket ve üçüncü kişiler hakkında, ancak zilyetliğin geçirilmesi suretiyle payı devralan tarafından Merkezi Kayıt Kuruluşuna yapılacak bildirimle hüküm ifade eder. Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirimde bulunulmaması hâlinde, hamiline yazılı pay senedine sahip olanlar, bu Kanundan doğan paya bağlı haklarını gerekli bildirim yapılıncaya kadar kullanamaz.
(2) Hamiline yazılı pay senedine bağlı hakların şirkete ve üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilmesinde Merkezi Kayıt Kuruluşuna yapılan bildirim tarihi esas alınır.
(3) Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından hamiline yazılı pay senetleriyle ilgili tutulan kayıtlar, ilgili kanunlar uyarınca yetkili kılınmış mercilerle paylaşılır.
(4) Hamiline yazılı pay senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirilmesi ve kaydedilmesine ilişkin usul ve esaslar ile bu kapsamda alınacak ücretler Ticaret Bakanlığınca çıkarılan tebliğle belirlenir.”
Hamiline Hisseler MKK’na Bildirilmek Mecburiyetindedir – 2
Yine kanunun suçlar ve cezalara ilişkin 562 inci maddesi ile getirilen bu değişikliklere uymayanlar için aşağıdaki cezalar uygulanacaktır. Bunlar:
562/ (13) Bu Kanunun;
a) 486/2 uyarınca bildirimde bulunmayanlar yirmi bin Türk lirası,
b) 489/1 uyarınca bildirimde bulunmayanlar beş bin Türk lirası,
idari para cezasıyla cezalandırılır.
(14) Bu Kanun kapsamındaki idari para cezaları, aksine hüküm bulunmayan hâllerde, mahallin en büyük mülki amiri tarafından verilir.
(15) Bu Kanunda tanımlanan kabahatlerden birinin idari yaptırım kararı verilinceye kadar birden çok işlenmesi hâlinde, ilgili gerçek veya tüzel kişiye bir idari para cezası verilir ve ilgili hükme göre verilecek ceza iki kat artırılır. Ancak, bu kabahatin işlenmesi suretiyle bir menfaat temin edilmesi veya zarara sebebiyet verilmesi hâlinde verilecek idari para cezasının miktarı bu menfaat veya zararın üç katından az olamaz.
GEÇİCİ MADDE 14 – (1) Hamiline yazılı pay senedine sahip olanlar, 31/12/2021 tarihine kadar MKK na bildirilmek üzere pay senetleri ile birlikte anonim şirkete başvurur. Başvuru üzerine A.Ş, yönetim kurulu beş iş günü içinde hamiline yazılı pay sahipleri ile sahip oldukları paya ilişkin bilgileri Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirir. Pay sahipleri anonim şirkete başvurmazsa bu Kanundan doğan paya bağlı haklarını gerekli başvuru yapılıncaya kadar kullanamaz.
(2) Birinci fıkra uyarınca başvuruda veya bildirimde bulunmayanlar 562/13 fıkrası uyarınca cezalandırılır.”
Hamiline yazılı pay senetleri hakkında kanunda yapılan bu değişikliklerin nasıl uygulanacağı konusunda da detaylı bir tebliğ çıkarılacak olup şu anda değişikliklerin nasıl yürüyeceği konusundaki bir çok duraksama ortadan kalkmış olacaktır.
Ancak yapılan bu düzenlemeler Vergi Kanunları açısından dikkat edilmesi gereken bir çok değişiklikler de meydana getirmiştir.
VERGİ KANUNLARI AÇISINDAN
AKLIMIZA GELENLER:
a.3065 sayılı KDV kanununun 17/4 G maddesi gereğince iki yıldan fazla elde tutulan hisse senetlerinin satışı, devri kdv den istisnadır. İşte bu maddenin ve bu istisnanın çalışması hamiline yazılı hisse senetlerinde Merkezi Kayıt Kuruluşunun kayıtları ile ispat edilme durumunda olacaktır. Çıkarılacak tebliğ bu konuda detaylı açıklama yapacaktır diye umuyorum.
b.193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun Değer artış kazançlarını düzenleyen mükerrer 80. İnci maddesinin ivazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç hükmü uyarınca, bu istisnadan da yararlanabilmek için, özellikle hamiline yazılı hisse senetlerinin durumu yine Merkezi Kayıt Kuruluşu kayıtlarınla ispat edilebilecektir.
c.5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun istisnaları düzenleyen 5/e maddesi gereğince e) Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75’lik kısmı ile aynı süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazların satışından doğan kazançların %50’lik kısmı kurumlar vergisinden istisnadır. Bu istisnanın ispatı için yine yapılan bu değişiklik ve hamiline yazılı senetlerin sahipliğinin ispatı MKK yetkisinde olacaktır diye düşünüyorum.
d.Yine yapılan bu değişiklikle hamiline yazılı hisse senetlerinin el değiştirmesi kesinlikle Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirilecektir. Tabii bu bildirimin ödenmesinin ispatı olayı da gündeme gelecektir. Burada kasadan ödemelerle ilgili 7.000 (yedibin) liralık sınır veya her türlü ödemenin bankadan yapılması konusu çıkarılacak tebliğde gündeme gelebilir. Bu konu denetim elemanlarının başlıca inceleme konularından biri olabilir.
e.Veraset ve intikal vergisi kanunu açısından hamiline yazılı hisse senetlerindeki bu değişikliği ele alırsak, bir şirketin çoğunluk hisselerine sahip olan ve hisseleri de hamiline yazılı olan bir ortak öldüğü takdirde, hisselerin Merkezi Kayıt Kuruluşunda kayıtlı bulunan miktarları esas alınabilecektir. Yani, veraset ve intikal vergisi açısından da zilyetliğin ispatı veya ölümden hemen önce el değiştirmesi konusunun ispatı gerekebilecektir.
Yazıma burada son verirken, hamiline hisse senetleri ile ilgili çıkacak tebliğin ve ilgili vergi kanunları çerçevesinde yapılacak açıklamaların dikkatle takibi gerektiğini önemle bildirmek isterim.
02.02.2021
7262 Sayılı Yasa ile TTK’da bilmem kaçıncı defa değişiklikler yapıldı. Kısaca yapılan değişiklik, aile şirketleri ve halka kapalı anonim şirketlerde, hamiline yazılı pay sahiplerinin Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirimini zorunlu kılmıştır. Bildirim yapılmazsa TTK’dan ve kanundan doğan paya bağlı haklar, gerekli başvuru yapılıncaya kadar kullanılamayacaktır.
Pay devirleri MKK’ya yapılacak bildirimle hüküm ifade edecektir. Değişiklik 01.04.2021’de yürürlüğe girecek olup Ticaret Bakanlığı’nca bu konudaki açıklamaları içeren bir tebliğ çıkarılmıştır.
Halka kapalı AŞ’lerde hamiline yazılı pay senedine sahip olanlar, 31.12.2021 tarihine kadar MKK’na bildirilmek üzere pay senetleri ile birlikte anonim şirkete başvuracaklardır.
Yazının yazıldığı 15.Aralık.2021 tarihine kadar hala bir çok anonim şirket ve ortakları hamiline yazılı pay senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşuna kaydı konusunda gerekeni yapmamışlardır. Bir çok okurum sık sık beni arayarak süre de kalmadığını, ya erteleme ya da başka bir çözüm bulunması gerektiğini, bu taleplerini yazılarımda yazarak ilgililere iletilmesini istemektedirler.
Aksi takdirde bu şirketler kilitlenecekler, kanunun gerektirdiği bir çok işlevi yerine getiremeyeceklerdir.
Ben de okurlarımın bu taleplerini görev kabul ettim. Yıl sonuna kadar herhangi bir uzatma kararı çıkmaması halinde veya çıksa bile başka kesin bir çözüm araştırdım.
A. Hisse senetleri hamiline yazılı olan Anonim Şirketler şu önümüzdeki 15 gün içinde bir yönetim kurulu kararı alırlar. Hisse senetleri ile ilgili anasözleşme maddesini değiştirirler. Hamiline yazılı hisse senetlerinin nama yazılı hale getirilmesi için anasözleşme maddesini değiştirirler. Zaten Merkezi Kayıt Kuruluşuna kaydedilmek demek hisse senetlerinin kesin olarak veya fiili olarak nama yazılı hale gelmiş olması demektir.
Hadi yiğitlik bizde kalsın diyerek hamiline yazılı hisse senetlerini nama yazılı hale getirelim, bir daha da bu konu önümüze gelmesin.
B. Hisse senetlerinin hamiline yerine nama yazılı hale gelmesi için yapılan genel kurula bakanlık komiserinin gelmesine lüzum yoktur.
C. Genel kurul, 2021 yıl sonuna kadar ilansız olarak yapılıp tescil edilir.
D. Böylece hamiline yazılı hisse senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşuna kaydına gerek kalmayacaktır.
E. Sonuç olarak ilelebet, sonsuza kadar çözüme ulaşılmış olacaktır.
Benden çözüm bu kadar.
Okurlarımıza ve hamiline yazılı hisse senedi sahiplerine çözümü uygulamak kalıyor. Saygılarımla,
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
