Ülkemiz tarımının bu imkânlara kavuşabilmesi ise uluslararası uygulamalarla uyumlu bir fikri ve sınai mülkiyet hakları sisteminin kurulması ve bu konudaki altyapının oluşturulması ile mümkündür. Bu amaçlara ulaşılabilmesi ve fikri ve sınai mülkiyet sistemi çerçevesinde bitki çeşit haklarının korunabilmesi için hazırlanan 8/01/2004 tarihinde kabul edilen 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanun (BitÇeşK), Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası Birliği Sözleşmesinin 1991 yılı met- ni ile Avrupa Birliği Konseyinin 2100/94EC, 1768/95EC ve 2470/96EC sayılı Direktifleri esas alınarak hazırlanmış olup, bu Kanun uluslararası mevzuat ve uygulamalarla uyumludur. Daha sonra 2006 yılında 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu’nun çıkarılması ile birlikte sektörün önü açılmış ve tohumluk üretimi ve ticaretinde çok önemli gelişmeler sağlanmıştır.
Bitki ıslahçı haklarına başvuru sayılarında ciddi artışlar olmuştur. Tohumculuk Kanunu ile birlikte 7 adet alt birlik ve bunların oluşturduğu bir üst birlik olarak Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB) kurulmuştur. 2021 yılı ocak ayı itibarıyla alt birliklerin üye sayısı 59.994’e ulaşmıştır. Bu gelişmelerle beraber 15 Mart 2017’ye kadar tescilli çeşitlerin toplamı 10.305, üretim izinli çeşitlerin toplamı ise 1.876 olmuştur. Çeşit sayısındaki artışa paralel olarak tohumluk üretim miktarları da artmıştır.
Nitekim, 2021 yılında toplam 1.324.222 ton sertifikalı tohumluk üretilmiştir. T. C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın 2023 hedefi olarak koyduğu 1 milyon ton sertifikalı tohumluk üretimi neredeyse yakalanmıştır. Tohumculuk sektöründeki bu olumlu gelişmeler tohum ticaretine de yansımış ve ithalat ile ihracat arasındaki denge hızla ihracat lehine gelişmeye başlamıştır. Tüm tohumluk ürünlerinde yıllara göre istatistiki değerler ton birim olarak şöyledir: Üstteki veriler, Türkiye'nin tohumluk konusunda kendine yetebilecek kaynaklara sahip bir ülke olduğunu göstermektedir.
Buğday, çeltik, hibrit ayçiçeği, hibrit mısır, patates, soya, pamuk, pancar ve mercimekte yenileme esasına göre sertifikalı tohumluk üretim miktarı yurtiçi ihtiyacını büyük oranda karşılamaktadır. Özellikle ayçiçeği ve hibrit mısırda yüksek oranda üretim fazlası bulunmakta ve bu iki ürün tohumluk ihracatında önemli bir yer tutmaktadır. Bütün bu gelişmelere rağmen sektörün ulusal ve uluslararası rekabet gücünün arttırılması halen kritik önem arz etmektedir.
Sektörün gelişimine katkıda bulunması düşüncesiyle Türkiye Tohumcular Birliği ve Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü arasında 25 Kasım 2015 tarihinde imzalanan sözleşme ile Tohumculuk Sektörü Ulusal Strateji Geliştirme Projesi başlatılmıştır. Projenin temel amacı tohumculuk sektöründe uygulanabilir etkin stratejiler ve politikalar ile farkındalık oluşturmak ve yenilikçilik perspektifiyle; üretimin, ihracatın, verimliliğin, kullanım alanlarının ve katma değerinin arttırılarak yerel kalkınmanın ve tohumculuk sektöründe ülkemizin bölgesel ve uluslararası rekabet gücünün arttırılmasına katkı sağlamaktır.
Bu proje ile tohumculuk sektöründe tüm paydaşlarda farkındalık oluşturarak temeli sağlam stratejiler oluşturulması, sektörün değer zincirinde yer alan bitki ıslahçıları, üreticiler, girişimciler, sanayiciler, dağıtıcılar, yetiştiriciler, ilgili kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, birlikler gibi üretici örgütlerini içeren yapının Türkiye Tohumcular Birliği öncülüğünde organize bir şekilde örgütlenmesi ve rekabetçiliğinin arttırılması hedeflenmektedir. Proje yedi adet temel iş paketini kapsamaktadır.
Bunlar sektörün incelenmesi (kaynak taraması), saha çalışması, anket çalışması, SWOT Çalıştayları, Rekabetçilik ve İhtiyaç Analizi Çalıştayları, Strateji Geliştirme ve Mantıksal Çerçeve Çalıştayları ve Stratejik Eylem Planlarının hazırlanmasıdır. Çalıştay ve saha görüşmelerinin sonuçlarından yola çıkarak Teknik Komite ile SWOT ve Rekabetçilik Analizi ifadeleri son haline getirilmiş, ayrıca Değer Zinciri çıkarılmıştır. Ardından Türkiye Tohumculuk Sektörüne yönelik Mevcut Durum Analizi Raporu hazırlanmıştır. Proje, Strateji Geliştirme Çalıştayları ile devam etmiştir. Bu çalıştaylarda her bir alt birliğin stratejik eylem planı üzerinde paydaşlarla birlikte çalışılmıştır.
Ortaya çıkan eylem planları teknik komite toplantılarında son haline getirilmiştir. Yeni bitki çeşitlerinin ve ıslahçı haklarının korunması, geçen yüzyılın son elli yılında başlamış, hız kazanmış, kanunlara ve uluslararası sözleşmelere konu olmuştur. Bunda tarımın sanayileşmesi ve özellikle gen bilimindeki baş döndürücü gelişmenin etkisi olmuştur. Bitki, ağaç, asma, çiçek, çim üzerinde araştırmalar, genetik çalışmalar, tarımsal hormonlar, bu alanda buluş sahiplerinin korunmasını gerekli hale getirmiştir. Gelişmenin bir de insan sağlığına olumsuz etkileri vardır. Söz konusu yön tıp biliminin konusuna girmektedir. Ailenizle birlikte esenlik ve mutluluk dileklerimle, en içten saygılarımızı sunarız.
