Devletin resmi rakamları böyle diyor ama, gerçek işsiz sayısı bunun üstünde.
Konuya işsizlikten girmekteki amacım mezun olup iş bekleyenlerin yanı sıra, bir de mezun olabilmek için “staj” yapmak zorunluluğu olan on binlerce gencin içinde bulunduğu duruma değinmektir.
Hani, yazdıklarımızı beğenmeyip, sosyal medyada bize “Halkın sorunlarını yazın” diyerek eleştiri getirenlere cevap olsun.
Diyebilirsiniz ki, önce mezunlar iş bulsun sonra mezun olabilmek için staj yapma zorunluluğu olanlara bakarız. İşte öyle olmuyor ve bu gençlere de bakamıyoruz.
Sosyal çevreme baktığımda gördüğüm tablodan binlerce gencin iş bulamadığını görüyorum. Benim gibi sıradan birine gelen CV’lere bakarak, daha etkili ve de yetkili makamlara binlerce CV geldiğini tahmin ediyorum. Eş dost vasıtasıyla bizden iş konusunda yardımcı olmamı isteyenleri gayet anlayışla karşılıyor ve elimden geleni de yapmaya çalışıyorum.
Son zamanlarda iş talebinin yanı sıra staj yapmak isteyenlerden de birçok istek alır oldum. Bu artış neden acaba?
Staj, herhangi bir okuldan mezun olmak üzere olan bir öğrencinin eğitim gördüğü branşa uygun bir iş yerinde kısa dönem bilgi ve deneyimini arttırması demektir. Birilerine göre formaliteden ibaret gibi görünen bu uygulamanın bir faydası var mı, yok mu doğrusu tartışmaya değer.
Hatta öyle ki, hiç iş yerine uğramadan staj defterini çalışmış gibi doldurarak altına imza atıldığına çok şahit oldum.
Bu durum birçok işverenin de hesabına geliyor ve öğrenciyi buna teşvik ediyor.
Her ne kadar bazı okullar, öğretmenleri aracılığıyla iş yerlerinde denetim yapsa da “Öğrenci bugün hasta veya izinli” cevabını alıp eli boş geri dönmektedir.
Staj konusunun yasalardaki yeri bellidir ama gerçekte ise durum çok farklıdır.
Birçok iş yeri stajyer öğrenci çalıştırmak işini çok da benimsemiyor. Her ne kadar sigortasını okulları yapsa da maaşının üçte birini vermekten kaçınıyor, ortada kalabalık etmesin mantığıyla bu işe karşı çıkıp, gelen torpilli olmazsa reddediliyor.
Doğrusu öğrencinin işe geliş ve gidişte servislerden yararlanması, yemekhane kullanması işverenin hesabına gelmiyor. Aslında staj gerçek anlamda yapılırsa tabii ki öğrenci bunun faydasını görür. Birkaç hafta da olsa, bilgi ve birikimini artırmak için bir fırsat olan staj dönemi tıpkı nişanlılık gibidir. Bu dönemde işyeri ile tanışma, işi sevme ve kendini ispat etme fırsatı gösteren stajyer öğrencilere okulunu bitirdikten sonra, işyeriyle uzun süreli çalışma (evlilik) fırsatı doğabilir.
Staj konusuna Milli Eğitim Bakanlığı ve Yüksek Öğretim Kurulu ne kadar önem veriyor, doğrusu bunu çok da bilmiyoruz. Okullar, staj yapmadan diploma vermem diyerek tavrını baştan ortaya koyuyor.
Öğrenci okulu bitirmiş ama staj yapmak için yer bulamadığı için zaman kaybedip maddi ve manevi çöküntüye uğruyor. Staj başvurularında bölüm ve ikametgah uygun olmadığı için olumsuz cevaplar alınıyor. Bazen de öğrencinin programı iş yerinin verdiği tarihle uyuşmuyor ve olan öğrenciye oluyor, çaresiz ortada kalıyor.
Bu gibi durumların önüne geçmek devlet kurumlarının asli görevlerinden olmalı.
Öğrenciye “zorunlu” olan staj, işverene de zorunlu olup, yaptırım uygulanmalıdır.
Devlet, staj gereklidir diyorsa, bu iş için MEB’de ve YÖK’te birer birim kurmalıdır.
Kurulacak bu birimler, staj yapacak olan öğrenci sayısını, niteliğini belirleyip tüm işverenlerle (Kamu genel müdürlükleri ve TOBB gibi kuruluşlarla) işbirliğini hayata geçirip, binlerce öğrenci ve veliyi bunca dert arasında kapı kapı dolanıp staj yeri arama derdinden kurtarmalıdır. Veya devlet bir araştırma yaparak, stajın pratikte fayda veya zararlarını belirleme yoluna gidip, şayet bir işe yaramıyorsa radikal bir kararla bu işi kaldırmalıdır.
Belki de yarım asırdan eski kanunlardan birinde yazılı olan bu gerekliliğe artık kim bilir hiçbir gerek kalmamış da olabilir. Elbette, görüp, yaşayıp ve uygulayarak yapılan eğitim en faydalı olan yoldur.
Uçak başına gitmeden havacılık eğitimi ve stajı yaptığını sananlar aldanırlar.
Ama, işin özüne, aslına ve ruhuna uygun olması şartıyla. Ayrıca zaman olarak da mantıklı bir süreye de yayılmalıdır.
Yoksa, iş olsun, adet yerini bulsun ve de dostlar stajda görsün misali yapılmakta olan zoraki ve zorunlu bu tür stajlar hiç bir işe yaramayan zaman kayıplarıdır.
Mutlu yarınlar Türkiyem.
