Bu atasözleri ve deyimleri konu ve temaları bakımından incelediğimizde şu şekilde sınıflandırabiliriz:
Ağırbaşlılık,
Aile,
Akrabalık,
Alışveriş,
Borç alma/verme,
Darlık, varlık,
Doğa,
Dostluk,
Ekonomi,
Fesatlık,
Görgü kuralları,
Hainlik,
Hayvanlar,
İnanışlar,
Komşuluk,
Konukseverlik,
Mal/mülk, ortaklık,
Mertlik,
Sabırlılık,
Sağlık ve ölüm,
Sosyal değerler,
Tabiat ve evren,
Tarım,
Tembellik,
Yiğitlik,
Zenginlik, fakirlik, cömertlik, cimrilik,
Zorbalık…
Atasözlerinin amacı insanları uyarmak, yaşanmışlardan çıkarımlarla ders vermek ve gelecek konusunda yönlendirmek için benzetimlerde bulunmaktır. Ancak yukarıda yazdığım sözler bu sınıfa girmediği gibi, insanları aşağılayacak ve kötü örnek olacak şekilde düzenlenmiş. Bu itibarla bu sözler atasözü olamaz ve kullanılmamalıdırlar! Bu yazımda ben size adına atasözü denen ancak insanı adeta suça teşvik eden kısmını paylaşmak istedim.
Çok yaygın olarak kötü olmayı destekleyen;
- Devletin malı deniz, yemeyen keriz,
- Üzümünü ye, bağını sorma,
- Bana dokunmayan yılan bin yaşasın,
- Bal tutan parmağını yalar,
- Parayı veren düdüğü çalar,
- Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.
Bazı genelleme yapılabilecek sözler de var;
- El elin eşeğini türkü çağırarak arar,
- Çok gülen çok ağlar,
- Dayak cennetten çıkmadır,
- Evladın var mı, derdin var, -
Kardaş değil, kara taş,
- Aman dayı ölüyorum. Valla yeğen sen bilirsin.
Ne yazık ki kadınlar çoğunlukta olmak üzere cinsiyet yönelik olanlarda çok;
- Kızını dövmeyen, dizini döver,
- Kadının karnından sıpayı, sırtından sopayı eksik etmeyeceksin,
- Kadın kısmının saçı uzun, aklı kısa olur,
- Alma soysuzun kızını, sürer anasının izini,
- Kız yedi yaşından sonra ya erde, ya yerde,
- Çocuksuz kadın meyvesiz ağaca benzer,
- Erkeğin nefsi birdir, kadının ki dokuzdur,
- Erkek adam ağlamaz,
- Erkekliğin onda dokuzu kaçmaktır,
- Bir kızı kendi haline bırakırsan ya davulcuya ya zurnacıya varır.
Bazı duyup okuduğum sözleri yazmadım, eminim sizlerde bu sözlere çok eklemeler yapabilirsiniz.
Bende diyorum ki; bunlar ATASÖZÜ değildir, o yüzden dağarcığından AT O SÖZÜ.
Kim bilir, benim bu benzetmem de ilerde atasözü olur
Saygılarımla.
