Medya, son günlerde Silikon Vadisi Bankası’yla (SVB) ilgili haberlere yoğunlaşmış durumda. Genelde klasik bir banka batışının hikayesi paylaşılıyor. “Banka kötü yönetim nedeniyle batmıştır” şeklinde özetlenebilen bir yargının kabullenilmiş olduğu görülüyor.
Yorum yapanlar olayın bu banka boyutuyla değerlendiriyor ancak bankanın batmasının sadece SVB’yle sınırlı bir hadise olmadığı biliniyor. Sonrasında 1856’da kurulmuş olan Credit Suisse’in (CS) kurtarılmasıyla ilgili bilgiler ajanslara düşmeye başladığına şahit olduk.
Haber ve yorumların aksine bu banka batışları önemli bir durumun geliştiğini haber vermektedir. SVB ve CS verdikleri krediler battığı veya hortumlandıkları için batma noktasına gelmediler.
Peki neden bu dev finans kurumları kepenk kapatmak üzere?
Dünyada yaşanan bedava para dönemi sonucu bankalar batmaya başladı. Küresel boyutta bankalar, başta Amerikan Merkez Bankası (FED) olmak üzere merkez bankalarının özellikle pandemiyle birlikte sonsuz para basımına gitmesiyle elde ettikleri fonları nereye koyacağını bilemez hale geldi. SVB daha önce Silikon Vadisi’ndeki teknoloji şirketlerine fon bulmaya çalışan bir bankayken 2020 sonrasında tam tabiriyle mevduat seline kapılıyor. Elinde şirketlere yatırabileceğinin çok üstünde bir fon oluşuyor. SVB bu meblağı faizi neredeyse sıfır olan hazine bonolarına yatırıyor. Tabi bu süreçte varlık değerleri füze gibi yükselmeye devam ediyor ve küresel düzeyde enflasyon yükseliyor. Bir noktada bono yatırımcısı satışa geçmeye başlıyor. SVB ve CS ellerindeki bonolardan dolayı büyük ölçüde zarar etmeye başlıyor, zarar varlıklarının üzerine geçince batma durumuyla karşı karşıya kalıyorlar.
Dünyada finans sektörünün durumu SVB hikayesinde özetlenmiş durumdadır. SVB ve CS’nin kurtarılmasının sağlanması, merkez bankalarının piyasanın çökmesini önlemek için fonlamaya devam etmesi durumunda gelecekte karşılaşılacak riskler büyüyecektir.
İlk olarak kâğıt üzerinde değerler üretildi, sonra ekranlarda tuşlara basılarak…
Gelinen noktada insanlar bırakın çalışarak ev almayı, karınlarını doyuracak halden çıkmıştır.
Artık merkez bankalarının karşılıksız para basması dünyadaki en riskli fay hattını oluşturmaktadır. Global bir inisiyatif ortaya konarak bir çözüm bulunmadığı takdirde bu nesil dünya tarihinde görülmemiş bir ekonomik enkaza tanık olacaktır.
