Ekonomik belirsizliğin oluştuğu dönemlerde hem Bursa’dan hem de Türkiye’nin dört bir köşesinden sanayici, iş insanı arkadaşlarımla temasa geçer ekonomik seyrin getirisini götürüsünü sorarım.
Klasik sorudur “işler nasıl?” diye ama soruyu sormak kadar dinlemek ve vazife çıkarmak da önemlidir.
Genel olarak almış olduğum cevapları derleyerek sizlerle paylaşayım, öncelikle söylemeliyim ki durum iç açıcı değil.
Genel olarak yüksek enflasyonun getirmiş olduğu bir belirsizlik ve endişe hakim.
Aynı zamanda enflasyon başta olmak üzere artan üretim maliyetlerden ve işletmelerin kârsızlığından çok şikayetçiler.
Her üretici söz birliği etmişçesine ya “işler artı, kârlılık artan oranda düştü” veya “işlerimiz azaldı dolayısı ile zarar ettik” diyorlar.
Bununla birlikte birçok işletme EYT düzenlenmesinden kaynaklı kıdem tazminatlarını henüz ödememiş ve arayış içindeler.
Bazı işletmeler ise kanunun çıktığı tarih baz alınarak çıkan kıdem tazminatlarını dövize endeksleyerek kredi arayışında olduklarını söylemektedirler.
Bizzat Çalışma ve Sosyal Güvenlik eski bakanından EYT tazminatları için uzun vadeli faizsiz kredi verileceği sözünü duymuştum ama maalesef seçimden sonra bu konu bir daha asla gündeme dahi gelmedi.
Diğer taraftan bazı iş kollarında ise özellikle enerji sektörüne ve otomotiv yan sanayi gibi konularda iş yapan firmalar iş yoğunluğu nedeniyle başlarını kaşımaya fırsat bulamadıkların söylüyorlar.
Çok yoğun iş yapan firmalarda ihracat kısmında sorun görünmese de iç piyasada enflasyon yine sorun olarak görülüyor.
Sürekli artan benzin, mazot ve enerji fiyatları, iş yerleri kiralık olan iş dünyası ise astronomik fiyat artışlarından şikayetçi.
Konuşmuş olduğum iş insanlarının en büyük endişeleri ise genel olarak, enflasyonun getirmiş olduğu sorunlar ve belirsizlik.
Yine bir başka sorun da bankaların şartlı kredi vermeleri veya hiç vermemeleri.
Bankalardaki kredi hacminin daralmasının sanayicinin, üreticinin ve müteşebbisin en büyük gazı ve güvencesi olduğunu söyleyen bir sanayici kredi konusunda endişelerini şöyle dile getirdi:
“KKM gündeme geldikten sonra kredi muslukları kesildi! İş insanların ve ticaretle uğraşan herkesin tek dayanağı bir sürü çeşidi olan banka kredi enstrümanları idi. Ama şimdi bu olmayınca yatırımlar durdu, önümüzü göremez olduk ve gardımızı almak zorunda kaldık.”
Elbette hayatından memnun olanlar ve her şeyin yolunda gittiğini söyleyen ve ekonomik gidişattan mutlu olan iş insanları da yok değildi.
Bu da farklı bir bakış açısı diye düşünüyorum.
Saygılarımla
