Geçen hafta sizlere, aynı başlık altında Cumhuriyet’in 100. Yılını kutlarken, Bursa’daki eğitim sistemindeki gelişmeleri, kentimizin uygulamalı eğitim yapan iki okulunu anlatarak, aktarmıştım, bu hafta da yine kentimizin eğitim tarihinde kök salmış iki değerli okulundan, Bursa Erkek Lisesinden ve Tophane Meslek Lisesinden bahsedeceğim.
Bursa Erkek Lisesi 1883 yılında Mülkiye İdadisi adıyla hizmete girmiş ve 1889 yılında ilk mezunlarını vermiştir. 1911 yılında Bursa Sultani Mektebi adını alan okul 1923 yılında, Bursa Erkek Lisesi adıyla, Atatürk’ün koyduğu ilkeler doğrultusunda yeni eğitim sistemini oluşturmuştur ve de Bursa’mızın eğitim yaşamında Cumhuriyetin önde gelen değerli bir kurumu olarak eğitime devam etmiştir, halen de devam etmektedir. Bugün adı Bursa Anadolu Erkek Lisesi’dir.
Ben 1947 yılında lisemizin ortaokul bölümünde eğitime başladım, 3 yılın sonunda lise bölümüne geçtim ve 4 yıllık lise eğitimimi 1954 yılında bitirdim. Ortaokul 1. Sınıfta müzik öğretmenimiz, öğrencilerin koyduğu adıyla, Hüsnü Dayı, ilk müzik dersimize elinde bir gramofon ve plaklarla başladı ve 3 yıl boyunca müzik derslerimizde bize plakları çalarak klasik batı müziğini, eser türlerini, isimlerini ve bestekârlarını tanıttı. Hüsnü Dayının çocuk yaşlarımda ruhuma yüklediği klasik batı müziği bilgisi ve sevgisi yaşamımın ileri bölümünde, Uludağ Üniversitesi Rektörü Rahmetli Prof. Dr. Ayhan Kızıl ile kol kola girerek, Rahmetli Hikmet Şimşek’in destekleriyle Bursa Bölge Senfoni Orkestrasının kurmamıza vesile oldu.
Yaşam çizgimin iskeletinin oluşmasında etkin olan lise yıllarındaki matematik hocam, yine öğrencilerin koyduğu adıyla Çamur Şevket idi. Beynimizde oluşturduğu matematik biliminin ana hatları beni İTÜ İnşaat Fakültesi giriş imtihanını üçüncülükle kazanmama ve meslek yaşantım boyunca üretken bir mühendis olmama vesile oldu.
Beden eğitimi hocamız, Reşat hoca kasadan atlayamadığım yedi yıl boyunca iftihara girmemi engellememek için karneme 5 verdi, ama lise bitirme imtihanında sadece 19Mayıs hareketleri yaptırıldı, hepsini hatasız yaptığım için bileğimin hakkıyla 10 aldım. Bir gün beden eğitimi dersinde bahçede futbol oynuyorduk, frikik oldu, arkadaşlarım Erdem atsın, dediler, ben de hocanın derste anlattığı biçimde topa vurdum ve tesadüfen 90’dan gol oldu, hoca hemen kim attı dedi, arkadaşlar, Erdem, dediler, hoca hemen olmaz öyle şey, o atamaz, dedi. İşte bu olumsuz davranışlarla dolu spor yaşamımın ruhumda oluşturduğu fırtına, DSİ yıllarımda 8 branşta, ilkokul birinci sınıftan itibaren çocukların spor yeteneklerinin geliştirildiği, yeteneklerine göre branşlarının seçildiği, her branşta başarılı sporcuların, şampiyonların yetiştiği DSİ Nilüferspor Kulübünü kurmama vesile oldu. Nilüferspor’daki başarılarımız sayesinde Türkiye ve Uluslararası Kayak Federasyonları yönetimlerinde görev aldım. Sporcu olamadım ama spor alanında yönetici olarak başarılarım oldu, Bursa Demirtaş’ta uluslararası kurallara uygun çim kayağı pistlerini, Demirtaş Barajı havza düzenlemesi içinde, oluşturdum. Uluslararası Kayak Federasyonunun programındaki Çim Kayağı Dünya Şampiyonasını, Türkiye Kayak Federasyonu olarak, o güne kadar düzenlenenlerin en mükemmelini, 20bin izleyici karşısında organize ettik ve de Dünya Olimpiyat Komitesi toplantısında Başarı Ödülü aldık.
Niyazi hocam yaşantım boyunca İngilizceyi konuşabilmemin köşe taşlarını beynime yerleştirdi. Hicriye hocamdan kimyayı, Mehmet hocamdan fiziği, Dekak hocamdan edebiyatı öğrendim.
Gelelim Tophane Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’ne, 29Mart1868 tarihinde, Bursa Valisi İzzet Paşa tarafından, yoksul ve kimsesiz çocukları okutmak ve onlara meslek öğretmek amacıyla açılmıştır. İlk açıldığında marangozluk, terzilik ve kunduracılık alanlarında eğitim vermiştir. 1899 yılında Hamidiye Sanayi Mektebi adı verilmiştir, okulda demir, tesviye, döküm atölyeleri kurulmuştur. 1916 yılında marangozluk, tornacılık, dökümcülük, kunduracılık ve demircilik gibi dallarda eğitim vermeğe başlamışlar. 1.Dünya savaşı sürecinde ordunun ihtiyaçlarını karşılamış, Cumhuriyetin ilanından sonra bölge şehirlerinin ihtiyaçlarını da karşılayan bir bölge okulu olmuştur ve Cumhuriyet Dönemi Bursa’sının önde gelen bir eğitim kurumu konumuna yerleşmiştir. 1952 yılında Bursa Erkek Sanat Enstitüsü, 1974 yılında Bursa Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi, 2014 yılında da Tophane Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi adlarını almıştır.
Büyükşehir Belediye Başkanlığım dönemimde, 1994-1999, belediye olarak iletişimde olduğumuz UNESCO’ya sunduğumuz bir eğitim projesi kapsamında Almanya’nın Kulmbach kentindeki Meslek Lisesiyle Tophane Endüstri Meslek Lisesi kardeş okul oldular, bu kardeşlik sürecinde önce öğretmenler karşılıklı ziyaretlerle bilgi ve deneyimlerini paylaştılar, ilerleyen yıllarda da yaz aylarında Kulmbach Meslek Lisesi öğrencileri Bursa’da, Tophane Endüstri Meslek Lisesi öğrencileri de Kulmbach’da yaz stajlarını yapar oldular, bu iletişim zannederim hala devam ediyor.
Cumhuriyet ve Bursa başlığı altında ben de sizlerle Bursa’mızın eğitim yaşantısından öne çıkan örnekleri paylaştım. Cumhuriyetimizin 100.Yılını tekrar kutluyorum ve kentimize, hemşerilerime daha gelişmiş, daha uygar bir yeni yüzyıl diliyorum.
