Yıllardır devam eden negatif faiz süreci, dünya tarihinde görülmemiş bir ultra negatif faiz çılgınlığıyla taçlandı. Üzerimizde uygulanan bu deneyi insanoğlu daha önce tatbik etmeyi aklından dahi geçirmemişti.
Deneyin çılgınlık safhası olarak adlandırılabilecek yaklaşık son iki yıllık döneminde örtülü hiperenflasyonla emek ve meslek dışında her şeyin fiyatı onlarca defa katlandı. “ Dolar tutanın eli yanacak” diyerek başlayan deneyde en az getiriyi dolara yatırım yapanlar kazandı. TL dolar karşısında sadece % 500 değer kaybetti. Mesela aynı dönemde simidin fiyatı 0,75 TL’ den 12,5 TL’ ye yükseldi. 2021 ortasında 56 TL olan kıymanın kilosunun fiyatını şu dakikada tam olarak bilebilmek imkansız.
Üzerimizde uygulanan deneyin sonuçlarının vahim olduğu görülmektedir. Tabi bir avuç insana tarihte görülmemiş bir servet transferinin yapıldığını biliyoruz.
Böylesi bir ekonomik iklimde ekonomimiz sadece % 3,8 gelişebiliyor, cari işlemler açığıysa patlıyor.
Vatandaş geçim sıkıntısı içerisinde; ancak bir taraftan yollar araç dolu, yeme-içme yeleri adam almıyor.
Peki nedir bunun açıklaması?
İlk olarak 85 milyon gibi bir büyük nüfusumuz var, ayrıca tahminen 10 milyon göçmen ayrıca 50 milyon civarında bir yabancı turist ağırlıyoruz. Bu kadar nüfus hareketi mekanların dolmasını sağlıyor.
Ayrıca vatandaşımız aylık % 8’e varan bir enflasyon varken yükselmiş gecikme faizi % 3 olan kredi kartlarını kullanarak kar etmeye çalışıyor. “Nasılsa araba ve ev alacak hal kalmadı bari yaşayalım” psikolojisi hakim.
Gıda ve barınma problemlerine bakarak tecrübe ettiğimiz deneyin sonlarına yaklaştığımızı rahatlıkla ifade edebiliriz. Yaşadığımız “epistemolojik kopuşun “ sürdürülebilirliği kalmamıştır.
Eğer acil bir şekilde serbest piyasa ekonomisine dönülmezse, Türkiye üretemez hale gelecektir.
