Elektrikli araç teknolojilerindeki en önemli ekipman akülerdir. Aracın elektriksel tüketimlerini karşılayan aküler güç kaynağı olarak adlandırılmaktadır.
Elektrikli araç aküleri, kat edilen yol doğrultusunda belirli aralıklarla şarj edilmelidirler. Elektrikli arabalarda bulunan akü sayısı, otomotiv firmalarının tercihlerine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Her elektrikli arabada en az bir akü bulunmaktadır. Üretici firmalar, segment çalışmalarına bağlı olarak araçlarda birden fazla akü de bulundurabilmektedirler. Bu aküler yedek olarak işlev görmektedirler.
Elektrikli araba akülerinin çalışma prensibi; elektrik enerjisini kimyasal hale getirerek depolanması ve sürüş halinde tekrar elektrik olarak sunulması şeklindedir.
Aracın güç kaynağı olarak bilinen akülerin kapasitesi her model için farklıdır. Bu teknoloji sayesinde fosil yakıtlara ihtiyaç duyulmamakta ve aracın çevreye karşı zararsız şekilde hareket etmesini sağlamaktadır.
Aküler elektrik ile şarj edilmektedir. Araç ile gidilecek yolun uzunluğuna bağlı olarak belirli aralıklarla akünün şarj edilmesi gerekmektedir. Her aracın sahip olduğu akü kapasitesi farklı olduğundan, kat edilmesi beklenen mesafe de değişmektedir.
Aküler; elektrikli araçların güç kaynağı olmakla birlikte, aydınlatma ve iklimlendirme gibi ihtiyaçları da karşılamaktadır. Elektrikli arabanın en önemli parçalarından olan akü; ön ve arka tekerlekler arasında yer alırken, taban seviyesine yakındır. Akünün konumu, aracın yol tutuş özelliğini arttırmakta ve daha iyi performans alınmasını sağlamaktadır. Yedek yani ikinci batarya aracın motor kısmında konumlanmaktadır.
Geleneksel araçlarda kullanılan akünün 150 yılı aşkın bir geçmişi bulunmaktadır. Akü çeşitleri ise çinko/ hava, alüminyum/hava, sodyum/sülfür, lityum/ polimer, nikel/kadmiyum, kurşun/asit ve nikel/demirdir.
Elektrikli araçlar 21. yüzyılın başlarından itibaren önem kazanmaya başladığından, kullanılan akülerin gelişimi halen devam etmektedir. Yakın gelecekte akülerden daha iyi performans beklenmektedir.
Performansı etkileyen özellikler ise şunlardır:
-Akünün şarj edilme süresi,
-Akünün şarj ve deşarj oranı,
-Akünün çalışma sıcaklığı,
-Özgül güç ve enerji,
-Enerji yoğunluğu ve nominal voltaj değeri.
Akü çeşitleri arasında elektrikli araçlarda en yaygın olarak kullanılan lityum iyon bataryalardır. Bunun nedeni diğer bataryaların teknolojilerine göre üstünlükleri olmasıdır.
Genellikle 60 volt enerji ile çalışan elektrik motorları, elektrikli arabaların güç üretmesini sağlamaktadır.
Bu akülerin ömrü çoğunlukla 8 ila 10 yıl arasında oluyor. Yapılan araştırmalar elektrikli araç akülerinin 20 yıla kadar değişim gerekmeksizin kullanılabileceğini de gösteriyor. Ama mevcut durumda firmalar 8 yıl garanti veriyorlar. Akü, elektrikli araçların en pahalı parçası olduğu için batarya ömrü de potansiyel müşteriler için en önemli sorun haline geliyor.
Elektrikli araçlar aynı tempoda düz bir yolda 100 kilometrede ortalama 17,5 kWh elektrik tüketir. Normal binek aracı ise 100 kilometrede ortalama 6-7 litre dizel tüketir.
Temmuz 2023 fiyatları ile 100 kilometre için elektrikli araç şarj bedeli:
Evde şarj etmeniz halinde: 17,5 x 1,84 = 32,20 TL
İş yerinde şarj etmeniz halinde: 17,5 x 2,21 = 38,67 TL
Fabrikada şarj etmeniz halinde: 17,5 x 3,78= 66,15 TL
100 kilometre için gereken enerjiyi 11 kW’lık bir AC elektrikli şarj ile yaklaşık 1,5 saat sürede elde edilebilirken, Türkiye’de en fazla DC şarj istasyonuna sahip olan şirket 180 kW DC’de süre 10 dakika olduğunu belirtmektedir.
Batarya/Akü ömrü nasıl uzatılabilir?
1-Park halindeyken aracınızın aşırı hava koşullarına maruz kalmamasına dikkat edin.
2-Bataryanızı her zaman %100’e kadar şarj etmeyin.
3-Hızlı şarj kullanmaktan kaçının
4-Uzun park sırasında, optimum batarya şarj durumunu kontrol edin.
Şarj cihazını şarjı düşük seviyenin biraz üstünde tutacak, maksimum kapasiteye kadar doldurmayacak, yani ortalama %25 ila %75 arasında bir şarj seviyesinde tutacak şekilde kullanmak mümkündür.
Son olarak şu bilgiyi vermek istiyorum. 16-18 Kasım 2023 tarihlerinde 120 markanın katılımıyla organize edilecek “Go Green Türkiye Elektrikli Araçlar, Şarj Teknolojileri, Ekipman ve Donanımları Fuarı” Bursa’da gerçekleştirilecek.
Daha sağlıklı bir çevre için bu gelişmeleri takdirle karşılıyorum. Selam ve sevgilerimle.
