Geçenlerde medyada yer alan bir haber tartışılır oldu, 2023’te İngiltere’den 141bin ton, Almanya’dan 87bin ton, Belçika’dan 74bin ton, Hollanda’dan 28bin ton geri dönüşebilir plastik ithal ettiğimiz, haberi dikkat çekti, eleştirildi. Aslında bu geri dönüştürülecek plastiklerin ithal edilmesini eleştirmeye hakkımız yok, eleştireceğimize önce kendimize ve çevremize şu soruyu sormalıyız, ‘’Evimizde plastik atıklar dahil, geri dönüşebilecek tüm atıkları ayrı ayrı torbalarda topluyor muyuz? Bu atıkları yerel yönetimin atık toplama sistemine ayrışmış olarak teslim ediyor muyuz?’’
Evet, her vesile ile insanlığın karşısında dikilen doğa felaketini, İklim Değişikliği felaketini bu köşede sizlerle paylaşıyorum ve bu felaketi pompalayanların da bizler olduğunu, yer küre üzerindeki yaşamımız sürecinde atmosfere saldığımız CO2 gazları olduğunu da. Bu karbon salınımlarını en aza indirmek için ülkeler yerleşim ve üretim alanlarında oluşan atıkları, kâğıt, plastik, madeni eşya, cam eşya vb. geri dönüştürerek yeniden kullanıma sunmak üzere sanayiye ham madde olarak kullanmaya başladılar. Bu sayede günlük yaşamımızın gereksinimleri olan bu malzemelerin üretilmesinde kullanılacak enerjiyi ve de atmosfere karbon salınımlarını, azaltmayı hedefliyorlar. İşte bizim plastik malzeme üreten sanayimiz de bu amaçla ülkemiz atıklarından karşılayamadığı miktarları ithal ediyor.
Gelin biraz geri dönüştürülen plastik atıkların kullanım alanlarına göz atalım. Geri dönüştürülen plastikler, çevresel etkileri azaltmak ve kaynakları korumak adına önemli rol oynayan bir malzeme türüdür, geri dönüşüm tesislerinde gerçekleştirilen plastik atık dönüşümü sayesinde yeniden üretimde kullanılabilir.
Temelde çevresel etkileri azaltmak amacıyla gerçekleştirilen plastik geri dönüşümü, toplum sağlığı ve refahı açısından da önemli bir süreçtir, geri dönüşüm süreçlerinden geçirilerek yeniden üretim faaliyetlerinde kullanılabilir. Yeniden kullanım alanlarına da göz atalım;
· Ambalaj Malzemeleri, yiyecek ve içecek ambalajları, deterjan şişeleri, kozmetik ürün ambalajları, market alışverişinde kullanılan poşetler,
· İnşaat ve Yapı Malzemeleri, genel olarak döşeme, çit, kaldırım, zemin kaplaması, izolasyon malzemesi, mobilya üretimi,
· Otomotiv ve Ulaşım, araç içi ve dışındaki bileşenlerde, koltuklar, panel kaplamaları, tamponlar ve iç aksam ürünleri,
· Elektronik Cihazlar, kasa ve parçaları,
· Tarım ve Bahçecilik, özel işlemler ile geri dönüştürülen plastikler, sera kaplamaları, toprak kaplamaları ve bahçe mobilyalarının üretimi,
· Sağlık ve Tıp, tek kullanımlık medikal malzeme, tıbbi cihaz ve ambalaj ürünleri,
· Spor Ekipmanları, spor malzemeleri, bisiklet parçaları, açık hava mobilyaları, spor sahası zemin ve cephe kaplamaları,
Bursa’da evlerden ve iş yerlerinden geri dönüştürülebilecek atıkların ayrı biriktirilmesi ve toplanması sistemini Başkanlığım dönemimde ben başlattım. Yerel Gündem21 çalışma guruplarıyla evleri ve üretim tesislerini dolaşarak sistemi anlattık ve çıkan atıklardan geri dönüştürülecek olanları ayrı toplar olduk. Ancak bizim yönetim düzenimizde bu yöntemi uygulamayanları cezalandırma düzeni yok. O süreçte bu sistemin işleyişini, yönetiminde bulunduğum ICLEI; Yerel Çevre Girişimleri Konseyinin bir toplantısı sürecinde, Almanya’da görmüştüm, dönüşümde de Kent Konseyinde anlatarak, mahalle bazında Yerel Gündem 21 çalışma gurupları oluşturarak ve ev ev dolaşarak Bursalılara anlatmış, sistemi işletir, olmuştuk.
O yıllarda Almanya’da halk, insanlığın sürdürülebilirliği adına, bu sistemin gerekliliğine inandırılmıştı, ardından işleyiş düzeni oluşturulmuştu. Örneğin evinizde oluşan geri dönüştürülebilecek tüm atıkları ayrı torbalarda topluyorsunuz, sabah işe giderken yaşam alanınızın bir bölgesine yerleştirilmiş geri dönüştürülecek atıklarınızı çöp varillerine, cinslerine göre, kağıt ve kartonları, renkli ve renksiz cam şişeleri, plastikleri, ahşap atıkları vb. ayrı ayrı kutulara bırakıyorsunuz. Evinizde geriye kalan nebati atıkları da torbaya doldurup kapınızın önüne bırakıyorsunuz, o torbayı belediyenin atık toplama firması alıyor, ancak içinde dikkatinizden kaçıp, karışan herhangi bir geri dönüşümlü atık varsa, firma torbanızı almıyor, belediyenin çevre kontrol birimi o torbanın alınmadığını görürse size yüklü bir para cezası kesiyor, bu konuda gereken hassasiyeti göstermeniz için canınızı yakıyor.
Evet, plastik atık ithal etmemizi eleştirmek yerine, ülkemizin her noktasında Geri Dönüşüm Düzeninin işler hale sokulmasını isteyelim ve destekleyelim.
