Kıymetli okurlar, malumunuz üzerine ihracat işlemleri vergi mevzuatı karşısında malın yurdu terk tarihi ile vukuu bulmaktadır. Bu minvalde de pek tabi ki bir takım farklı durumlarda farklı mevzuat hüküm uygulamaları ortaya çıkabilmektedir.
Tekirdağ Vergi Dairesi Başkanlığı Tekirdağ Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından E-25253958-130[11-2021-74]-96115 sayılı zayıf akım kablo imalatı işi ile iştigal eden bir şirketin … tarihinde yurt dışında yerleşik … firmasına ihracat gerçekleştirmek üzere fatura düzenlendiği ve gümrük çıkış beyannamesinin açıldığı, fatura içeriği malların sevk edildiği gümrük sahası antreposunda … tarihinde çıkan yangın sonucu ihracatını gerçekleştireceğiniz malların yandığı, yanan mallar için açtırılan gümrük çıkış beyannamesinin yurt dışı teslim gerçekleşemeyeceği için iptal edildiği,
-… firması ile yapılan anlaşma gereği mal teslim şartının fabrika teslim (EXW) olarak belirlendiği ve antrepoda yanan malların sorumluluğunun … firmasına ait olduğu, mal bedelinin … firmasınca tarafına ödendiği ve yanan mal sigorta işlemlerinin takibinin kendilerine bırakıldığı
belirtilerek, mevcut durumda malın gümrük bölgesinden çıkarak dış ülkeye ulaşmaması, mal bedelinin alıcı tarafından ödenmesi sebebiyle, satışların yurt dışı satış mı, yoksa yurt içi satış mı olarak değerlendirileceği, mal bedelinin yurt dışı firmadan gelmesi ve sigorta tazminatının yurt dışı firmaya ödenecek olmasından dolayı işlemin satışlardan çıkarılarak yanan emtia için gider, gelen ödeme için gelir kaydına atılıp atılmayacağı ile söz konusu işlemler ile ilgili yapılacak katma değer vergisi (KDV) uygulaması hususunda görüş bildirilmiştir.
KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde; kurumlar vergisinin mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesinin birinci fıkrasında, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu; 38 inci maddesinde ise, "Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet farktır. Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce:
1. İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir;
2. İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.
Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile bu Kanunun 40 ve 41 inci maddeleri hükümlerine uyulur." hükümlerine yer verilmiştir.
Anılan Kanunun 40 ıncı maddesinde ticari kazancın tespitinde indirilebilecek giderler, 41 inci maddesinde ise ticari kazancın tespitinde gider olarak kabul edilmeyen ödemeler tek tek sayılmıştır.
Buna göre, gümrük sahası antreposunda yanan malların sorumluluğunun … firmasına ait olduğu belirtildiğinden, söz konusu malların mülkiyetinin karşı tarafa geçmiş ve satışa ilişkin bedellerin Şirketiniz tarafından tahsil edilmiş olması dolayısıyla, elde edilen satış hasılatının ilgili dönem kurum kazancına dâhil edilerek vergilendirilmesi gerekmekte olup satışı gerçekleşerek mülkiyeti karşı tarafa geçen yanan emtia bedelinin de kurum kazancınızın tespitinde maliyet olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. Bunun yanında, yangın nedeniyle hak edilen sigorta tazminatının; Şirketinize ödenmesi halinde tahakkuk ettiği dönemin geliri olarak dikkate alınması, Şirketinizce tahsil edildikten sonra yurt dışındaki şirkete ödenmesi halinde de ödendiği dönemde gider olarak dikkate alınması gerekmektedir.
KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN
3065 sayılı KDV Kanununun;
-1/1 inci maddesinde, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu,
-6 ncı maddesinde, işlemlerin Türkiye'de yapılmasının, malın teslim anında Türkiye'de bulunmasını, hizmetin Türkiye'de yapılmasını veya hizmetten Türkiye'de faydalanılmasını ifade ettiği,
-11/1-a maddesinde, ihracat teslimlerinin KDV'den istisna olduğu,
-12/1 inci maddesine göre bir teslimin, ihracat teslimi sayılabilmesi için,
a) Teslimin yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya veya 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 95 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre faaliyette bulunan gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya bunların depolarına ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılması veya malların yetkili gümrük antreposu işleticisine tevdi edilmesi gerektiği,
b) Teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olması ya da gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya bunların depolarına veya yetkili gümrük antreposuna konulması gerektiği ve teslim konusu malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket eden yurt içindeki firmalar veya bizzat alıcı tarafından işlenmesinin veya herhangi bir şekilde değerlendirilmesinin durumu değiştirmeyeceği,
-29/1 inci maddesinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV'den bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV'yi indirebilecekleri
hükme bağlanmıştır.
KDV Genel Uygulama Tebliğinin "Gümrük Beyannameli Mal İhracı" başlıklı (II/A-1.1.) bölümünde;
"1.1.1. İstisnanın Kapsamı ve Beyanı
...
3065 sayılı Kanundaki istisna uygulamasında ihracat, esas itibarıyla, serbest dolaşımda bulunan bir malın dış ticaret ve gümrük mevzuatları doğrultusunda, ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesi dışına çıkarılmasıdır. Dış ticaret mevzuatında ihracat olarak değerlendirilen ancak, 3065 sayılı Kanunun 12 nci maddesi ve Tebliğin bu bölümünde belirlenen şartları taşımayan işlemlerin ihracat istisnası kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir."
açıklamalarına yer verilmiştir.
Buna göre, Şirket ile ilgili firma arasında yapılan anlaşma gereği mal teslim şartı fabrika teslim (EXW) olarak belirlenen, gümrük antreposuna konulan, burada çıkan yangın sonucu yanan ve gümrük bölgesinden çıkmadığı anlaşılan malların ihracat teslimi olarak kabul edilmesi mümkün olmayıp bu işleme ilişkin Şirketiniz tarafından düzenlenen faturada genel hükümlere göre KDV hesaplanarak ilgili dönem KDV beyannamesinde beyan edilmesi gerekmektedir.
