Gerek iç ticarette ve gerekse ithalatta haksız rekabetin önlenmesi çok önemli olup ithalde alınan önlemler, ithalden sonra alınacak tedbirler için başlangıç olmaktadır.
İthalatta haksız rekabetin önlenmesi için
İthalatta gözetim önlemleri
Anti damping önlemleri
Telafi edici vergi veya anti sübvansiyon vergileri
Ek mali yükümlülükler
Diğer çeşitli uygulamalar vardır.
Bu uygulamalarla malların ithalat miktarını sınırlamak ve ithalat maliyetini artırarak haksız rekabeti önlemek amacı güdülmektedir.
24 Kasım 2023 tarih ve 32379 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 7846 sayılı CB Kararı ile, Gözetim ve Korunma Önlemleri ve Haksız Rekabetin Önlenmesi Mevzuatı hükümlerinin uygulandığı ithalat işlemlerinde bazı düzenlemeler yapılmıştır.
Bu düzenlemeyle; belgesiz giderler ve KDV’si, yine ek vergi, anti damping vergileri, anti sübvansiyon vergileri önlemlerine ait KDV indirilemeyecektir.
Şimdi, bu konuyu daha fazla açıklamak için bir ithal eşyanın gümrüğe gelişi ile
Serbest dolaşıma girişine kadar neler yapılması gerektiğini açıklayalım.
İthalatta, gümrük yükümlülüğü, eşyanın gümrüğe gelmesi ve gümrük beyannamesinin tescili ile başlar. Tarh ve tahakkuk edilen vergilerin ve diğer mali yükümlülüklerin ödenmesiyle işlemler sona erer.
Gümrükte, eşyanın gümrük kıymeti beyan edilir ve gümrük vergileri hesaplanır. Gümrük Kanunu 24, ve 27 maddelerindeki bedeller ilave edilir ve 28 inci maddedeki kıymetler düşülerek beyan ve hesaplama yapılır.
Kanunun 27. Maddesindeki kıymete ilave edilecek masrafların bir kısmı gümrüklü sahada yapılan masraflar olup Gümrük Veznesine ödenir. Bu ödemelerin bir kısmı KDV ye tabidir.
Bu hesaplamalar esnasında haksız rekabetin önlenmesi mevzuatı kapsamındaki damping vergileri, telafi edici vergiler, ek mali mükellefiyetler göz önüne alınarak KDV hesaplanır.
Böylece gümrük yükümlülüğü tamamlanır ve eşya gümrük bölgesinden çıkarılarak serbest dolaşıma girer.
KDV Kanununun;
10-ı Maddesine göre İthalatta vergiyi doğuran olay gümrük vergisi mükellefiyeti ile, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili ile doğar.
20’inci Maddesinde; matrah, teslim ve hizmet işlemlerindeki bedel olup alınan veya borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade eder.
21. Maddesine göre ithalatta verginin matrahı aşağıda açıklananların toplamıdır.
a) Malın gümrük vergisine esas kıymeti veya kıymet yerine geçen tutarı yahut gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bu da olmazsa gümrükçe tespit edilecek değeridir.
b) İthalatta ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,
c) Beyannamenin tesciline kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemelerdir.
24/b Maddesindeki; ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri giderler, vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar, 24/c maddesinde de vade farkı, fiyat farkı, faiz vb. unsurlar matraha dahildir.
29/2. Maddesinde ise işlem için hesaplanan KDV’den İthal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen KDV’nin indirebileceği hükmü de bulunmaktadır.
7846 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararnamesine göre;
İthal eşya gözetim önlemine tabi ise bugüne kadar gümrük kıymetinin hesabına dahil edilen ancak bir belgeyle tevsik edilemeyen (gümrüklü saha içi nakliye, sigorta, elleçleme gibi ve GK 27. Maddesinde detaylı olarak sayılan) harcamalar 24.11.2023 tarihinden itibaren Gümrük Kıymetinin hesabında kabul edilmeyecektir.
Bu durumda beyanı zorunlu kıymete ulaşmak için daha yüksek gümrük kıymeti beyan edilmek zorunluluğu doğmuştur. Tabii ki bu harcamalar için yapılan ödemelere ait KDV de indirilemeyecektir.
Yine bu harcamalar için Gümrük Veznesine yapılan ödemeler üzerinden tahakkuk ettirilecek diğer vergi resim ve harçlara ait KDV’ de indirilemeyecektir.
İthal edilen eşya;
Korunma Önlemlerine tabi ise bu kapsamda ödenmesi gereken Gümrük Vergisi ve veya Ek Mali Mükellefiyetler üzerinden hesaplanan KDV,
İthalatta Haksız Rekabeti Önleme Mevzuatı hükümlerine tabi ise (dampinge karşı vergi (Anti Damping Vergisi), telafi edici vergiler (Anti Sübvansiyon Vergisi)) bu önlemler üzerinden hesaplanacak KDV KDVK 29. Maddeye göre indirilemeyecektir.
SONUÇ:
Son yayınlanan 7846 sayılı CB kararnamesine göre İthalinde Ticaret Politikası önlemleri uygulanan eşyanın önlemlere isabet eden KDV si indirilemeyecektir.
Gözetim önlemlerine tabi eşyanın kıymetinin hesabında bugüne dek kabul edilen belgesiz giderler ve bunlara isabet eden KDV indirimi kaldırılmıştır.
Böylece Ticaret politikası uygulanan eşyanın ithalatı cazip olmaktan çıkarılmaya çalışılmıştır.
Yeni uygulamada net olmayan hususlar vardır. Bunlar ile ilgili ikincil mevzuat düzenlemesinin zaman geçirilmeden yayınlanması pek çok hatalı uygulamanın önüne geçecektir.
Not: Bu yazımı değerli dostum YMM. Eray Sanver’in izniyle yaptığı bir çalışmasından faydalanarak yazdım.
