1Eylül 2023 tarih ve 32296 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan bir Merkez Bankası tebliği ile, yayımı tarihinde yürürlüğe girmek üzere, vadesine en çok 3 ay kalan senetler karşılığında yapılacak reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranı yıllık yüzde 25,75, avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranı ise yıllık yüzde 26,75 olarak tespit edilmiştir. Bu rakamlar 28.09.2023 tarihinden itibaren reeskont için 30,75, avans işlemleri için 31,75 olmuştur.
2023 yılı eylül sonu itibariyle uygulanacak reeskont faiz oranı %30,75, avans faiz oranı ise %31,75 olacaktır.
Bu karardan sonra her ne kadar bütün meslek camiası biliyor olsa da bir defa daha reeskont hakkında yazı yazmak şart oldu.
Reeskont nedir?
Kısaca tekrar iskonto demektir. Bankalar açısından ele alırsak, bir bankanın elinde olan ve ödeme zamanı gelmemiş senetlerin bankanın kendi belirlediği şartlar karşılığında merkez bankasına iskonto ettirerek paraya çevirmesi veya kredi alması diyebiliriz.
İşletmeler bankalardan reeskont kredisi kullanırlar.
Reeskont işlemleri nelerdir?
Reeskont; ödemelerin, nominal değeri (yani üzerinde yazılı olan değer, gelecekteki değeri) ile bugünkü değeri arasındaki farktır. Reeskont işlemi ise işletmelerin bilançolarında yer alan alacakların ve borçların değerleme gününün kıymetine irca edilmesi (indirgenmesi) işlemidir.
Reeskont; iskonto edilmiş, diğer bir deyişle bir bedel karşılığı el değiştirmiş (iskonto) olan kıymetlerin, bir bedel karşılığında yeniden el değiştirmesini (re-iskonto) ifade eder.
Reeskont ve avans işlemleri, Merkez Bankası Kanunu’nun 45. maddesine göre düzenlenmiştir.
Merkez Bankası, bankacılık kesiminin geçici likidite ihtiyaçlarının karşılanması için, bankalar tarafından verilecek ticari senet ve vesikaları reeskonta kabul edebilir. Türkiye’de reeskont işlemindeki tüm koşul ve kurallar, Merkez Bankası tarafından belirlenir. Bunun yanında, reeskont kredilerinin en yüksek sınırı ve kredi türlerine göre limitleri, para politikası ilkeleri doğrultusunda yine Banka tarafından konulur.
Bu işlemler için Merkez Bankası tarafından uygulanan faize “reeskont faiz oranı” adı verilmektedir. Merkez Bankası reeskonta kabul edebileceği senetler karşılığında avans da verebilmektedir. Avans için teminat olarak alınan bu senetler; ticari senet ve belgeler, devlet tahvilleri ve borsada kayıtlı tahvillerdir. Reeskont faiz oranı ekonomideki para arzı ve kredi genişlemesi dikkate alınarak belirlenir.
Muhasebede reeskont:
Reeskont ayrıca muhasebede de önemli bir yer tutar. Vadesi gelmemiş senede bağlı alacak ve borçların değerleme günündeki gerçek değerlerine indirgenmesi işlemidir. Borç veya alacak senedinin üzerinde yazılı olan değerin içinde vade tarihine kadar olan süreye ait faiz de bulunur. Reeskont işlemli ile bu faiz miktarı tespit edilir ve kar zararın veya diğer bir ifade ile vergi matrahının hesaplanmasında gelir veya gider olarak dikkate alınır.
Eğer reeskont işlemi yapılmazsa ticari kazancın doğru olarak bulunması veya vergideki dönemsellik ilkesine uyulmamış olur.
Çekler reeskonta tabi midir?
Son yapılan düzenlemelerden sonra çeklerin vadeli olabileceği kabul edilmiş olup bu durumda çekler de reeskonta tabi tutulabilir.
Reeskont yapılırken sadece borç senetleri veya sadece alacak senetleri reeskonta tabi tutulabilir mi?
Devre sonlarında veya yıl sonlarında reeskont işlemi yapılırken sadece borç veya sadece alacak senedi reeskonta tabi tutulmaz. Hem alacak ve hem de borç senetleri reeskonta tabi tutularak işlem tamamlanır. Aksi takdirde ticari kazanç doğru olarak bulunmamış olur.
Muhasebede yapılacak reeskont işleminin olmazsa olmazı hem borç hem de alacak senetlerinin veya çeklerinin reeskonta tabi tutulmasıdır.
Okurlarımızın reeskont konusuna ve uygulamasına dikkat etmeleri gerekir.
