10.05.2023 tarih ve 32186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 18 seri no.lu tahsilat genel tebliği, Kabahatler Kanunu’na göre idari para cezaları konusundaki usul ve esasları düzenlemektedir.
Bu yazımızda söz konusu tebliğin bazı kısımlarını okurlarımızla paylaşacağız.
Tüm idari para cezaları için genel usul kanunu 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’dur. İdari yaptırım, idari para cezaları, ödeme vs. usulleri için bu kanun hükümleri uygulanır. İdari yaptırım kararında yaptırım uygulanacak kişinin kimlik bilgisi, adresi ve kabahat ile deliller, karar tarihi ve kararı veren kamu görevlisinin kimlik bilgisi, fiilin işlendiği yer ve zaman, para cezasının tutarı, ödeme yeri, süresi, başvurulacak kanun yolu, mercii ve süresi, indirimli ödeme talep edilmediği takdirde uygulanacak müeyyideler yer alır. İdari yaptırım kararı tutanakla verilmişse aynı bilgiler bulunacaktır.
İdari yaptırım kararları tebligat kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. VUK’a göre elektronik olarak tebliğ edilebilir. Elektronik tebligatın muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebligat yapılmış sayılır. İdari para cezaları ancak kesinleştiği takdirde takip edilebilir.İdari para cezaları aşağıdaki hallerde kesinleşir:
a. Süresinde dava açılmazsa dava açma süresinin sonunda.
b. Özel kanunlarında kanun yolu düzenlenmemişse tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde sulh ceza hakimliğine başvurulmamışsa bu sürenin bitiminde
c. 15 gün içinde sulh ceza hakimliğine baş vurulursa
1) Üç bin Türk Lirası’na (bu tutar dahil) kadar idari para cezalarına ilişkin sulh ceza hakimliğinin karar tarihinde,
2) Üç bin Türk Lirası’nın (bu tutar hariç) üzerindeki idari para cezalarına ilişkin kararın taraflara tebliğinden sonra 5326 sayılı Kanunun 29/1 fıkrasındaki sürenin bitiminde, sulh ceza hakimliği kararına itiraz edilmesi halinde itirazı incelemeye yetkili sulh ceza hakimliğince verilen karar tarihinde, idari para cezası kesinleşir.
d. Mahkemenin kovuşturmasında fiili kabahatin tespiti halinde idari para cezasına, 5326/29-1-1 fıkrasına göre itiraz edilmemişse bu sürenin sonunda, yok, başvurulmuşsa yargılama aşamaları sonunda kesinleşir.
e. İdari para cezasına karşı başvurulabilecek kanun yolu hususi kanununda düzenlenmişse, bu düzenlemelere göre kesinleşir.
3) İdari para cezalarının kesinleşmesi halinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre takip edilebilir.(4) İdari para cezası genel bütçeye gelir kaydedilmiyor, takibinde kesinleşme şartı aranmaz.İdari para cezalarından;a) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri, Cumhuriyet başsavcılıkları ve mahkemeler tarafından verilenler genel bütçeye,b) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilenler, hususi kanunlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla genel bütçeye,
c) Sosyal güvenlik kurumları ile mahalli idareler tarafından verilenler kendi bütçelerine, gelir kaydedilir.5326 sayılı Kanun hükümlerinden sonra yürürlüğe giren kanun hükümleri saklıdır.
Ödeme süresi:
İdari para cezaları kanunlarında belirtilen sürelerde, eğer süre belirtilmemişse, kararın tebliğinden itibaren bir ay içinde cezayı veren birime veya vergi dairesine ödenir. Cezalar PTT ile ödenebilir. Yabancı plakalı araçlara verilen cezalar Karayolları trafik kanunundaki düzenlemelere göre ödenir.
Takip usulü ve takibe yetkili merci
Genel olarak takip usulü 6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Kanunu’ndaki esaslardır. Genel bütçeye gelir kaydedilmesi gereken ancak süresinde ödenmemiş ve kesinleşmiş olan idari para cezaları cezayı veren birim tarafından ilgili vergi dairelerine , vergi daireleri tespit edilemiyorsa para cezasını veren birimin bulunduğu yerdeki vergi dairesine bildirilerek takip ve tahsil ettirilecektir.
