9 Mayıs 2023 tarih ve 32185 sayılı Resmi Gazete’de 7237 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile Semerkant’ta imzalanan Türk Devletleri Teşkilatı Hükümetleri Arasında Basitleştirilmiş Gümrük Hattı Kurulmasına İlişkin Anlaşma’nın onaylanmasına karar verilmiştir.
Şeklinde bir yayını gördüm ve inceleyip yazı haline getirmek istedim. Ancak bir ay sonra sıra geldi. Bana göre çok önemli bir başlangıç bu. Bırakın Adriyatik’ten Pasifik’e kadar olmayı, taa Atlantik’ten Pasifik’e kadar olan bölgeyi etkisi altına alacak bir anlaşma ve hazırlık diye düşünüyorum.
Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye ve Özbekistan devletleri arasında yapılan bu anlaşma ile:
Taraf devletler arasında dolaşımda bulunan eşya ve taşıtların gümrük kontrollerinin yürütülmesine dair koşulların azaltılması ve basitleştirilmesine ilişkin şartlar belirlenecektir
Tedarik zinciri sürecinde eşyanın dolaşımını desteklemekte gümrük idarelerinin önemli rolünü göz önüne alacaklardır.
Taraf devletlerin ulusal mevzuat hükümlerini, Birleşmiş Milletler ve Dünya Gümrük Örgütü’nün standartları ve tavsiyeleri ile uluslararası bilgi alışverişi uygulamalarını dikkate alacaklardır.
Basitleştirilmiş Gümrük hattının geliştirilmesini ve güvenliğini sağlamak üzere belirtilen konularda mutabık kalmışlardır.
Basitleştirilmiş gümrük hattı, ticaret erbaşı, bilgi değişimi ve teknik koşullar bu anlaşmada tarif edilmiştir.
Taraflar Azerbaycan Cumhuriyeti, Kazakistan Cumhuriyeti, Kırgız Cumhuriyeti, Türkiye Cumhuriyeti ve Özbekistan Cumhuriyetidir.
Basitleştirilmiş Gümrük Anlaşması BGH olarak anılacaktır.
Anlaşmanın amaç ve kapsamı bilgi paylaşımı, bilgi alışverişinin teknik koşulları, taşımacılık yöntemleri için geçerli bir ortak uygulama olacaktır. Anlaşmaya taraf devletler bu anlaşmaya aykırı hareket etmekten kaçınacaktır. BGH şeffaf, öngörülebilir ve ayrımcı olmayan bir niteliğe sahip olacak ve haksız rekabete yol açmayacaktır.
Böylece gümrük işlemlerinin tamamlanmasında öncelik
Kolaylaştırılmış gümrük işlemleri
Gümrük muayenesi yapılmaması ve gerekli olduğu hallerde ise en kısa sürede gerçekleştirilmesi
Bilgi ve belgelerin kullanımı esasları
Uygulama süreci konusunda hükümler
6 aylık bir pilot proje hazırlanıp uygulanması
Bu anlaşmanın Diğer uluslararası anlaşmalarla ilişkisi
Anlaşmazlıkların halli konusundaki hükümler bulunmaktadır. Anlaşmanın yürürlüğe girişi için gerekli iç yasal prosedürler tamamlandığı bildirilecek ve bu bildirimden itibaren 30’uncu (otuz) gün anlaşma yürürlüğe girecektir.
Anlaşma belirsiz bir süre için akdedilir, taraflardan herhangi biri yazılı olarak talep eder ve bildirimde bulunursa anlaşma bildirim tarihinden itibaren 3 ay içinde fesih olur.
Anlaşmanın Depozitörü Türk Devletleri Teşkilatı Sekreteryası’dır.
Anlaşmanın ekinde paylaşılacak bilgilerin içeriği tek tek belirtilmiştir.
Bana göre bu anlaşma Türk Devletlerinin birbiri ile ilişkilerini artırabilmek için yapılmış en önemli anlaşmalardan biridir. Bu ve bundan sonraki düzenlemeleri özellikle tüccar ve sanayicilerimizin dikkatle takibi, öğrenmesi, uygulaması çok önemli olacaktır. Uzak bir hayal ama niye Türk devletleri birliği olmasın? Orada Avrupa Birliği varsa burada da Türk Devletleri Birliği (TDB) olacaktır demek istiyorum.
