Doğuş Üniversitesi öğretim üyelerinden Siyasal İletişimci Doç. Dr. Burcu Zeybek ve Doç. Dr. İlknur Doğu Öztürk, 2002-2019 yılları arasında genelden yerele yıllara göre seçimleri ve sonuçlarını analiz ederek kamuoyu ile paylaştı…
Çalışmada yer alan tespit ve öneriler şöyle:
“Partiler genellikle, kampanyalarında genel başkalarını veya 3 büyükşehir başkan adaylarını ön planda tutarak seçim çalışmalarına genel seçim kampanyası yürütür gibi hazırlanmaktadır.
Yerelde yapılan seçimler hem iktidar partisi hem de muhalefetteki siyasi partiler tarafından rekabete konu olmaktadır. Çünkü yerel yönetimler merkezi yönetimin taşradaki uzantıları olarak görülür.
Yerel seçimler muhalefet partisi için iktidara geçme potansiyeli iken, iktidar partisi içinse güçlerini kullanarak iktidarlarını pekiştirmek açısından önemlidir.
Yerel seçimler o yörenin tanınmış kişileri arasından belirlenmeye çalışılır, çünkü seçim sonuçlarına olumlu etki yapacağı düşünülür. Dolayısıyla yerel seçimlerde öncelikli olarak adayın imajı, sonrasında parti imajı ve seçmenin bilgi edinme kanallarının açık tutularak bilgi aktarımının yapılması seçmenin oy tercihinde etkili olmaktadır.
Yerel ve genel seçimlerin oy oranlarını karşılaştırırken, yerelde il genel meclis sonuçları esas alınmıştır. Çünkü seçmenler il genel meclisi seçimlerinde oy kullanırken adayı tanımadığından siyasi tercihi yönünde oy kullanmaktadır.
Genellikle iktidar partisi gücünü yerel seçimler öncesinde kullanarak bu seçimlerin sonucunu kendi lehine çevirmeye çalışmaktadır.”
2004-2009-2014-2019 yerel seçimlerine baktığımız zaman, bu seçimlerin genel seçimler havasında geçtiğini, seçim propagandası ve faaliyetlerinin ise bu yönde yürütüldüğünü söylemek mümkündür.
Yerel seçimlerle ilgili olarak; seçmenin gözünde hizmetin yerinden üretildiği algısı yerine, bu hizmetin merkezdeki iktidarın gücü kullanılarak üretildiği yönünde bir algı oluşturulmaya çalışılır.
İktidar partisi olmak her seçimde avantaja dönüşmemektedir. Bazı zamanlarda dezavantaj oluşturduğu da söylenebilir. Çünkü seçmen oy tercihini belirlerken ileriye dönük olarak değil de geçmişe dönük olarak karar vermektedir. Nitekim 2009 yerel seçimlerinde seçmenin bir bölümü iktidar partisi olan Ak Parti’yi oy kaybına uğratmıştır.
Seçmenin oy verme yaklaşımındaki genel ve yerele bütüncül bakışının değişmesi, siyasal kurumsallaşma bakımından önemlidir. Bu kapsamda siyasal partilerin seçim kampanyalarında bu ayrımı yaparak genel ve yerel seçimler bağlamında söylem geliştirmelidir…”
SEÇİM KAMPANYASININ ÖNEMİ / BAŞARILI KAMPANYA NASIL OLMALI?
Doç. Dr. Burcu Zeybek ve Doç. Dr. İlknur Doğu Öztürk yerel yönetime talip olan adayların seçmenin9 oy verme kararını etkileyecek özelliklerin neler olduğunu kendilerine sormaları gerektiğine değiniyor…
Ardından da kampanyanın önemine vurgu yapıyorlar:
“Seçim sonucunda başarı ya da başarısızlığı belirleyen temel unsur kampanyanın başarısıdır. Kampanya ise ülkenin içinde bulunduğu ortam ve koşullardan etkilenerek planlanmalıdır.
Gerçeklikten uzak bir kampanya adayın izlenimini olumsuz etkileyebilmektedir.
Adayın, etkili iletişim becerisi, söyleminin ve vaatlerinin hedef kitle beklentisine ve yerel sorunlara yönelik olması, mesajın zamanlaması, yüz yüze ve sosyal medya gibi çeşitli iletişim yollarının bir arada kullanılması bu kampanya başarısında önemli faktörler arasındadır.
Bu faktörlerin tümü son derece önemli olsa da ilk sırada gelen unsur adayın kampanyası ile seçmenin duygularına ulaşmasıdır.
Yerel yönetime talip olan aday adayı seçim kampanyasında seçmene kendisi ile ilgili bir izlenim sunar ve itibar kazanmaya çalışır.
Bu sırada seçmenle ortak bir duyguda ortak dertlerde ve ortak bir mücadelede buluşmayı başarırsa kampanyasının başarılı olma olasılığını da arttıracaktır.”
2024 YEREL SEÇİMLERİ / DOĞRU ADAY DOĞRU KAMPANYA
Doç. Dr. Burcu Zeybek ve Doç. Dr. İlknur Doğu Öztürk yaptıkları genelden yerele seçimlere yönelik analizin sonuç bölümünde ise şunları belirtiyor:
“2023 yılında oldukça heyecanlı iki turlu bir genel seçim gerçekleşti. Seçim sonuçları açıklandıktan sonra gözler hızla 2024 yılında olması beklenen yerel seçimlere yöneldi.
Tarihi meclis kararı ile belirlenen genel seçimlerin aksine yerel seçim tarihi anayasa değişikliği olmadan değiştirilemiyor.
En son 2019 yılında yapılan ve her 5 yılda bir tekrarlanan Türkiye Yerel Seçimlerinin 31 Mart 2024 tarihinde gerçekleştirilmesi bekleniyor.
Yerel seçimler genel seçim öncesi bir referans noktası olduğu gibi genel seçim sonuçları da partileri yerel seçime hazırlık yapmaya ve doğru aday belirlemek için harekete geçmeye itiyor.
2019 yılı yerel seçimleri öncesi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2017 yılında “metal yorgunluğu” ifadesiyle Ankara, Bursa, Balıkesir gibi bazı belediye başkanlarının istifasını istemesi bu itici gücün Türk siyasi tarihindeki önemli bir örneği olarak verilebilir.
Genel seçim verileri ile yerel seçim verilerini karşılaştırırken yurt dışı oylarının yerel seçimlerde olmadığını göz önünde tutmak gerekiyor. Rakamsal karşılaştırma yapılması durumunda bu durum mutlaka dikkate alınması gerekenler arasında yer alıyor.
Yine son yıllarda Türk siyasetinin ittifak blokları ile şekillenmesi de dikkate alınması gereken bir diğer unsur. Ezcümle Yerel seçimlerde doğru aday en önemli konu. İttifak bloku doğru ilde doğru partinin adayını desteklemediğinde sonuç olumsuz olabiliyor. Bu konu adayın imajı ve bilinirliği gibi unsurlar kadar önem taşıyor. Örneğin Mayıs 2023 Genel seçiminde CHP’nin listelerinde ittifak partilerinin adaylarına yer vermesi tabanının tepkisini çekmişti. Benzer bir tercih yerel seçimde partilerin hayal kırıklığı yaşamasına yol açabilir.
Stratejik kararlarla adayların belirlenmesi önem taşıyor.
Yerel seçimlerde doğru aday seçilmesi kadar kampanya dilinin, görsellerinin ve adayın yüz yüze iletişiminin önemi büyük.
Doğru aday kötü bir kampanya ile kaybedebileceği gibi, dönem koşullarını dikkate alarak doğru strateji ile istediği sonucu alabilir…”
